GEORGE V. HOMANS’IN İNSAN GRUBU YAKLAŞIMI

George Homans

Homans insan grubu adlı yapıtında, örgüt yöneticilerinin biçimsel olmayan güçlü iş gruplarından korku duyduklarını ifade etmektedir. Bu grupların kendi iç bağlılıklarının kuvvetli olması yönetimin onların davranışlarını kontrol etme gücünü zayıflatmakta ve dolayısıyla da verim düşmektedir. Homans daha çok psikolojik bir analiz yaparak, iş grupları arasındaki biçimsel olmayan güçlü olmayan güçlü bağlılığın nedenlerini araştırmış ve sosyal bir model geliştirmiştir. 

Homans’ın sosyal modelinde üç öğe vardır. Bunlar; faaliyetler, karşılıklı ilişkiler ve duygulardır. Bu kavramlar birbirlerinden ayrı olmalarına karşın iş grubu içinde birbirleriyle sıkı ilişkileri vardır. ve grubun biçimsel olmayan güçlü yapısı bu ilişkilerden kaynaklanmaktadır. Aşağıda ki şekilde görüleceği üzere, bu öğelerden birinde meydana gelecek değişiklikler, diğer ikisi üzerinde de bazı değişikliklere neden olacaktır. 

Bir sosyal örgütten söz edebilmek için, bu örgütü oluşturan kişilerin yaptıkları işlerle ilgili olarak bir takım faaliyetleri, bu faaliyetleri yaparken karşılıklı ilişkilerde ya da etkileşmede bulunmaları söz konusudur. Ancak, bu iki etmene ilave olarak, insanın duygusal bir yaratık olduğunu da ifade etmek gerekir. Örneğin, iş ve grevlerini insanların devamlı olarak yapabilmesi için bunların tatmin edici olması gerekir ki bu da duygularla ilgilidir .Ayrıca insanlar, iş gereği olarak birbirleriyle ilişkilere başladıklar ızaman, karşılıklı bir duygusal ilişki süreci de başlar. Karşılıklı ilişkiler arttığı sürece birbirlerini daha iyi tanıma, anlama ve olumlu duyguların gelişmesi söz konusu olur. Duygu ne kadar olumlu olursa insanların birbirleriyle ilişki kurma çabaları da o ölçüde artaracaktır. Bu üç öğe arasında ki karşılıklı etkileşme süreci bir dengeye varıncaya kadar devam edecektir. 

Bu süreç içerisinde, grup üyeleri yaptıkları faaliyetler ve duyguları yönünden birbirine benzer (homojen) olma eğilimine gireceklerdir. Böylece, denge haline gelindiğinde grup üyeleri belirli durumlarda nasıl davranılacağına ilişkin normlar ve bekleyişler geliştirmiş olacaktır. Grup içi bağlılığın yeterli dereceye çıkması halinde grup üyeler için çekici hale gelecek, onlar gruptan kopmak istemeyeceklerdir. Üyeleri grup normlarına uydurma kiçin grup içi özel cezalarda uygulanmaktadır. Bu ceza, grup normlarına uymamakta direnen üyeyi grup dişi bırakmaya kadar gidebilmektedir. 

Homans’ın insan grubu yaklaşımı, örgütlerin psikolojik bir etkileşme sistemi vurgulamaktadır. Ancak, hemen belirtelim ki biçimsel olmayan güçlü iş grupları örgütlere zararlı değildir. Mayo’nun da Hawthorne araştırmalarında vardığı sonuçlara göre, bu gruplar kendi amaçlarına, örgütsel amaçlar için çalışmakla erişileceğini görürlerse, örgütü yaşatmka ve örgütsel hedeflere ulaşmak için güçlü bir işbirliği örneği oluştururlar.