Harezm Türkçesi

İslamiyet’in ilk zamanlarında Harezm’de konuşulan dil, aslında İrani olmakla birlikte diğer İran lehçelerinden çok farklı olan Harezm lehçesi idi. XI. yüzyılda başlayan Harezm’in Türkleşmesi hadisesi, XIII. yüzyıla kadar devam etmiş ve Harezm ile ona bağlı bölgelerde yeni bir yazı dilinin kuruluşu, bu bölgenin Türkleşmesinden sonra gerçekleşebilmiştir. Harezm’in Türkleşmesinde özellikle Oğuzlar ve Kıpçaklar çok önemli bir rol oynamışlardır. Ayrıca Kalaçlar, Kimekler, Bayavutlar, Kanglılar ve birtakım göçebe Türk aşiretleri de bu hususta etkili olmuşlardır. Bölgenin Türkleşmesinde rol oynayan bu unsurlar, bölgenin kendine has lehçesini de oluşturmuşlardır. Bu lehçe, Karahanlı yazı dili ile bağlantılı ve Oğuz, Kıpçak, Kanglı ve diğer boyların lehçelerinin karışımı ile oluşmuş Harezm Türkçesidir.

Bu dönemin belli başlı eserleri şunlardır:

1. MUKADDİMETÜ’L-EDEB
2. KISASU’L-ENBİYA
3. MU’İNÜ’L-MÜRİD
4. MUHABBET-NAME
5. HUSREV ü ŞİRİN
6. NEHCÜ’L-FERADİS
7. Mİ’RAÇ-NAME
8. KUR’AN-I KERİM TERCÜMELERİ