ORTA ÇAĞ AVRUPA TOPLUMU VE ORTAÇAĞ’IN EKONOMİK DÖNEMLERİ

Orta Çağ’da Avrupa toplumu, her bölgede farklı ölçüde dağılmış olan üç etkiye tabi  idi:

1) İlk etki, karmaşık kültürü, kurumları ve gelenekleri ile Roma’nın mirasının etkisi idi. Bu etki, kıtanın güney ve güneydoğu bölgelerinde daha belirgindi.

2) İkinci etki, Avrupa topraklarına yerleşen ve yerli halkla kaynaşan, ancak bazı karakteristik özelliklerini de koruyan Cermen istilacılarının etkileri idi. Bu etki ise kuzeyde daha belirgindi.,

3) Üçüncü etki evrensel kilise kurumlarından kaynaklanıyordu. Kilisenin etkisi din, politika ve ekonomide hissedilmekteydi.

Roma İmparatorluğu döneminde medeni Avrupa, Roma’nın egemenliği altında olan Akdeniz Avrupası ile sınırlıydı. Roma İmparatorluğu’nun egemenlik alanları dışında kalan Avrupa’nın kuzey kısımlarında ise barbar Cermen aşiretleri yaşıyordu.

Orta Çağ Avrupası’nda önemli bir ekonomik, sosyo-kültürel ve siyasal müessese de kiliseydi. Kilise, eğitimin tek merkeziydi. Orta Çağ’da pek çok manastır, aynı zamanda önemli tarım üretim merkeziydi. Kilise bir yandan yüksek bürokrasiyi temsil ediyor, öte yandan da önemli ölçüde maddi servete sahip bulunuyordu. Sahip olduğu geniş bürokratik kadrolar ve maddi servetler, kiliseye tüm Avrupa ölçeğinde bir devlet gibi fonksiyon görme imkânını veriyordu.

Orta Çağ Avrupası’nın ekonomik performansı, farklı alt dönemlerde ele alınabilir. 476 ile 1000 yılları arasındaki yaklaşık yarım bin yıllık bir dönemi kapsayan sürede (Karanlık Çağ veya Erken Orta Çağ) Avrupa, siyasi kargaşa ve ekonomik düşüş içindeydi. Bu dönemde Avrupa’da feodal bir siyasi yapı ve malikâneler ekonomisi gelişti.

Yaklaşık 1000 yıllarından başlayarak 14. yüzyılın başlarına kadar (İleri Orta Çağ) yaygın ve hızlı bir ekonomik kalkınma görüldü. Feodalizmin tam olarak kurumsallaştığı bu dönemde nüfus, zirai ve sınai üretim ve ticaret büyüdü; şehirler canlandı; kültürel bir gelişme oldu. Batı feodal ekonomisi, Müslümanlara karşı Haçlı Seferleri ile Avrupa içinde göç ve kolonizasyon faaliyetleri ve dışarıda ticari üsler kurma şeklinde görülen çarpıcı bir genişleme gösterdi.

Daha sonra 14. ve 15. yüzyıllarda (Geç Orta Çağ) ekonomik bir kriz yaşandı. Büyük ölçekli malikâne tarımının, sanayinin ve uluslararası ticaretin gerilediği bu dönemde nüfus da salgın hastalıklar nedeniyle önemli ölçüde azaldı. Asiller arası savaşlar ve yaygın köylü isyanları bu krizin siyasi göstergeleriydi.

KAYNAK:

Prof. Dr. Ahmet Kala İKTİSAT TARİHİ