Gök-Türklerin Menşei ve İlk Yurtları

 

Gök-Türkler, Türk adını kullanan ilk devlet olma özelliğine sahiptir. Aynı zamanda biz onları Gök-Türkler diye adlandırsak da onlar kendilerini Türk veya Türük olarak adlandırıyorlardı. Orhun bengü taşlarında sadece bir yerde Gök-Türk ifadesi geçerken birçok yerde Türk veya Türük ibaresi geçmektedir. Bu kutlu devletin 1.Türk Kağanlığı ve 2.Türk Kağanlığı olmak üzere iki dönemi vardır. 1.Türk Kağanlığı 552-630 yılları arasında; 2. Türk Kağanlığı ise 682-742 yılları arasında hüküm sürdüler.

Gök-Türklerin menşei meselesi kaynak bakımından efsanelerle karışık bilgilere dayanmaktadır. Bu kaynakların büyük bir çoğunluğunu Çin kaynakları oluşturur. Dolayısıyla bütün kaynaklar taransa bile kesin bir sonuca ulaşmak çok zordur. Taşağıl’a göre Gök-Türklerle ilgili ulaşılabilecek en isabetli sonuçlar, 552 yılına kadar Altay Dağları’nın kuzey eteklerinde yaşadıkları, bütün Çin kaynaklarında belirtildiği üzere Hunlardan gelmeleri ve onların Kuzeyinde bulunmuş olmalarıdır (Taşağıl 2014:11).

Göktürklerin Hunlardan geldiği ve onların bir kolu olduğu genel kabul gören ve büyük ölçüde doğru bir görüştür. “Göktürkler Hunların bir kolu idi, önce Kuzeyde bulunuyorlardı ancak daha sonradan Altay Dağlarının güney eteklerine yerleştiler. Onların yerleştiği bu bölgeyi Turfan’ın Kuzeyi ve Etsin Gölün batısı ile sınırlayabiliriz” (Taşağıl 2014:12).

Hunların Kuzeyi olarak gösterilen bölgenin Altay Dağlarının Kuzeyi, Yenisey Nehrinin bulunduğu havzanın olması gerekmektedir. Bu konuyla ilgili bir efsanede belirtildiği gibi havanın çok soğuk olması da bu görüşü destekler niteliktedir.

KAYNAK

Taşağıl,Ahmet (2014). Gök-Türkler. TTK Yayınları, Ankara.

 

 Hazırlayan: Hakan GÜLER

 

Reklam (#YSR)