KAPİTÜLASYONLAR NEDEN VERİLDİ? 

Osmanlı Devleti’nin kapitülasyon antlaşmalarıyla Avrupalı devletlerin vatandaşlarına çeşitli ayrıcalıklar tanınmasının sebebi üç noktada anlaşılır. Bunlara sırasıyla bakacak olursak.

YASALARIN KİŞİSELLİĞİ İLKESİ NEDENİYLE  

Yasaların kişiselliği ilkesine göre, bir devletin vatandaşı nerede yaşarsa yaşasın, kendi devletinin yasalarına tabi olur ilkesidir. Bu ilke zaman içinde değişmesine rağmen, Avrupalı devletler önceki senelerde elde etmiş ayrıcalıkları ellerinde tutabilmek amacıyla, kapitülasyon uygulanan devletin ülkesinde yaşayan vatandaşları üzerindeki egemenliklerini devam ettirmişlerdir.

İSLAM DİNİNİN FARKLIDİNDEN OLAN YABANCILAR KONUSUNDA Kİ ANLAYIŞI 

İslam Hukuku’nun geçerli olduğu Osmanlı Devleti’nde kanunların geçerliliği sadece Müslümanlar üzerinde geçerli olmasından dolayı, Avrupa devletinin vatandaşlarına kendi devletlerinin kanunlarının uygulanması dinsel anlamda açıklanabilir.

Osmanlı uyruğunda olan ve kendilerine zimmi denilen gayrimüslimlere (Osmanlı vatandaşı olduklarından dolayı) kapitülasyon ayrıcalıkları tanınmamıştır.

 SİYASİ VE MALİ AMAÇLAR 

Siyasi sebeplerden dolayı yabancı devletlere kapitülasyonların verilmesinin nedeni, Osmanlı Devleti’nin kendi güvenlik ve çıkarlarını korumak için verilmesidir. Osmanlı Devleti, kapitülasyonlar vererek batılı devletleri birbirlerine karşı kışkırtmak ve batıdan gelebilecek saldırıları önlemeyi amaçlamıştır.

Osmanlı Devleti Venedik ile yaptıkları savaşlarında, bir başka İtalyan Devleti olan Cenova’yı müttefik yapabilmek için 1352 senesinde (Orhan Bey döneminde) Avrupa’nın ihtiyacı olan şap tekelini Cenova’ya vermiştir.

Mali sebeplerden dolayı kapitülasyon verilmesinin sebebi, Osmanlı topraklarından geçiş yapan ve ülkeden ihraç edilen ürünlerden alınan vergilerin hazineye çok önemli gelir sağlamasıdır.

 KAYNAKÇA:

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/629070

https://derliyo.com/kapitulasyonlarin-osmanli-devletine-etkileri/

https://eodev.com/