Akşemseddin

Tasavvuf hususunda arzu ettiği irfan kapısını ilk önce İran coğrafyasında aradı. Aradığını bulamanın verdiği hüzünle geldiği topraklara geri döndü. 

Ankara’da ilim kapını aralamış büyük mürşitlerden Hacı Bayra-ı Veli’yi duymuştu ve ona intisap etmek için Ankara’ya gitmişti.

Hacı Bayram-ı Veli, nefis öğretileri zor geldiğinden Halep’e gitti.

Halep’te iken bir gün rüyasında; boyununa bir zincir takıldığını ve bu zincirin ucunu Hacı Bayram’ın tuttuğunu ve Ankara’ya doğru onu çektiğini gördü. Bu rüyanın etkisiyle Ankara’ya geri döndü. 

Hacı Bayram-ı Veli’nin yanında özel ilgi ve sıkı bir riyâzet ve mücâhadeye alınan Akşemseddin, kendisine gösterilen bu ihtimamı en iyi şekilde değerlendirdi. Kısa süre tasavvufun bütün yollarını ve inceliklerini öğrenen Akşemseddin, bu başarısından dolayı Hacı Bayram Veli’den icâzet aldı ve hilafet tacı giydirildi.

Tıp ve Otacı ilmini Hacı Bayramı Veli’den öğrendiği düşünülmektedir. 

Hacı Bayram Veli’den aldığı izinle Ankara’dan ayrıldı ve Beypazarına yerleşti. Beypazarında büyük bir şöhret bulan Akşemseddin, kısa bir süre sonra oradan da ayrılıp İskilip’e yerleşti. İskilip’ten de yine aynı kesrete düşme sebebiyle ayrılır ve Bolu’nun Göynük ilçesine yerleşir.

Göynük’te de yine bir değirmen ve mescid inşa ettirip, kendi çocuklarının tahsil ve terbiyesi ile meşgul olmuş, diğer taraftan mevcut eserlerini yazmış ve yedi kere hacca gidebilme imkânı bulmuştu.

Akşemseddin’in on iki evladı olduğundan bahsedilmekte ise de mevcut diğer kaynaklarda sadece on çocuğundan söz edilmektedir.

Fatih’in Hocası olması 

Akşemseddin’in asıl ünü, II. Murat’ın emir ve isteğiyle II. Mehmed’in hocalığına tayin edilişiyle başlamıştır.

Akşemseddin, II. Mehmed’e ilim ve irfan danışmanlık yapıp İstanbul’un fethine katkıda bulunmuştur. Akşemseddin çocukları, öğrencileri ve müritleriyle birlikte fetih ordusuna katılmışlardır.^[13] 

Savaş esnasında gördüğü rüya ile Eyyüb El Ensari’nin kabrini bulduğu rivayet edilmektedir.

Şehrin fethiyle yeni kapıdan Sultan Mehmet’le şehre girerken; şehir halkı yaşından dolayı Akşemsettin’i padişah zannedip ona çiçek uzatınca “Ben Hünkar değilim” diyerek padişah genç Mehmed’i işaret ettiyse de , Sultan Mehmet “Hünkar benim ama o benim Hocamdır, çiçekler ona layıktır” diyerek iltifat etmiştir.

II. Mehmed İstanbul’un fethin ardından Ayasofya’da hutbesini tamamladıktan sonra, minberden indi ve Akşemseddin’i imâmete geçirdi. Böylece Akşemseddin, fethin ilk Cuma namazını kıldırmış oldu.  

Fetihten sonra Fatih Sultan Mehmet’in istek ve ısrarına rağmen İstanbul’da kalmamış, Göynük’e çekilmiştir. 

Fetihten 6 sene sonra 16 Şubat 1459 senesinde Göynük’te vefat etmiştir.

Akşemseddin, fetihten sonra, II. Mehmed’in ısrarına rağmen İstanbul’da kalmak istemedi, Göynük’e çekildi ve 16 Şubat 1459 yılında 70 yaşında vefat etti.

Eserleri 

• Risaletü’n-Nûriye
• Hall-i Müşkilât
• Makamât-ı Evliyâ
• Kitabü’t Tıb
• Maddetü’l-Hayat
• Def’ü Metain
• Nasihatnamei Akşemseddin

Kaynakça