ÜRETİM MODELLERİ

Bir üretim modeli, üretim sürecinin sayısal bir tanımıdır ve girdi ve çıktıların fiyatlarına ve miktarlarına dayanır.  Üretim fonksiyonu kavramını işlevselleştirmek için iki temel yaklaşım vardır. Genellikle makroekonomide (büyüme muhasebesinde) kullanılan matematiksel formülleri veya tipik olarak mikroekonomi ve yönetim muhasebesinde kullanılan matematiksel formülleri kullanabiliriz. Burada eski yaklaşımı sunmuyoruz, ancak Hulten 2009’un “Büyüme muhasebesi” araştırmasına atıfta bulunuyoruz. Ayrıca Sickles ve Zelenyuk’taki çeşitli üretim modellerinin ve tahminlerinin kapsamlı bir tartışmasına da bakın (2019, Bölüm 1-2).

Burada aritmetik modelleri kullanıyoruz çünkü bunlar yönetim muhasebesi modelleri gibidir, açıklayıcıdır ve pratikte kolayca anlaşılır ve uygulanır. Ayrıca, pratik bir avantaj olan yönetim muhasebesine entegre edilmiştir. Aritmetik modelin en büyük avantajı, üretim fonksiyonunu üretim sürecinin bir parçası olarak tasvir edebilmesidir. Sonuç olarak, üretim fonksiyonu üretim sürecinin bir parçası olarak anlaşılabilir, ölçülebilir ve incelenebilir.

Farklı ilgi alanlarına göre farklı üretim modelleri vardır. Burada üretim fonksiyonunu bir olgu ve ölçülebilir bir miktar olarak göstermek için bir üretim gelir modeli ve bir üretim analiz modeli kullanıyoruz.

ÜRETİM GELİRİ MODELİ  

Devam eden bir kaygının yürüttüğü başarı ölçeği çok yönlüdür ve başarı için evrensel olarak geçerli olabilecek hiçbir kriter yoktur. Bununla birlikte, üretimdeki başarı oranını genelleştirebileceğimiz bir kriter var. Bu kriter artı değer üretme yeteneğidir. Kârlılık kriteri olarak, artı-değer, her zamanki gibi kar ve zarar tablosunda yer alan maliyetlere ek olarak özkaynak maliyetlerini de dikkate alarak getiri ve maliyetler arasındaki farkı ifade eder. Artı değer, çıktının kendisi için yapılan fedakarlıktan daha fazla değere sahip olduğunu, başka bir deyişle çıktı değerinin kullanılan girdilerin değerinden (üretim maliyetleri) daha yüksek olduğunu gösterir. Artı-değer pozitif ise, sahibinin kar beklentisi aşılmıştır.

Tabloda bir artı değer hesaplaması sunulmaktadır. Bu üretim verisi grubuna temel bir örnek diyoruz ve bu verileri açıklayıcı üretim modellerindeki makale aracılığıyla kullanıyoruz. Temel örnek, gösterim ve modelleme için kullanılan basitleştirilmiş bir karlılık hesaplamasıdır. Azaltılmış olsa bile, gerçek bir ölçüm durumunun tüm fenomenlerini ve en önemlisi iki dönem arasındaki çıktı-girdi karışımındaki değişikliği içerir. Bu nedenle, temel örnek, gerçek bir ölçüm durumunun hiçbir özelliği kaybolmadan üretimin açıklayıcı bir “ölçekli modeli” olarak çalışır. Uygulamada yüzlerce ürün ve girdi olabilir, ancak ölçüm mantığı temel örnekte sunulandan farklı değildir.

Bu bağlamda verimlilik muhasebesinde kullanılan üretim verileri için kalite gereksinimlerini tanımlamaktayız. İyi ölçümün en önemli kriteri ölçüm nesnesinin homojen kalitesidir. Nesne homojen değilse, ölçüm sonucu hem miktar hem de kalite değişiklikleri içerebilir, ancak ilgili payları belirsiz kalacaktır. Verimlilik muhasebesinde bu kriter, her bir çıktı ve girdinin muhasebede homojen görünmesini gerektirir. Başka bir deyişle, girdilerin ve çıktıların ölçüm ve muhasebede birleştirilmesine izin verilmez. Eğer toplanırlarsa, artık homojen değildirler ve dolayısıyla ölçüm sonuçları yanlı olabilir.

Hem mutlak hem de göreli artı-değer, örnekte hesaplanmıştır. Mutlak değer, çıktı ve girdi değerlerinin farkıdır ve bağıl değer sırasıyla ilişkisidir. Örnekteki artı-değer hesaplaması, her dönemin piyasa fiyatı üzerinden hesaplanan nominal bir fiyattadır.

ÜRETİM ANALİZ MODELİ 

Bir modelde kullanılan, gerçek sürecin, gelir dağıtım sürecinin ve üretim sürecinin sonucunu hesaplamanın mümkün olduğu tipik bir üretim analizi modelidir. Başlangıç ​​noktası, karlılık ölçütü olarak artı-değeri kullanan bir karlılık hesaplamasıdır. Artı-değer hesaplaması, kârlılık ve verimlilik arasındaki bağlantıyı anlamak veya gerçek süreç ile üretim süreci arasındaki bağlantıyı anlamak için tek geçerli ölçüdür. Toplam üretkenliğin geçerli bir ölçümü, tüm üretim girdilerinin dikkate alınmasını gerektirir ve artı değer hesaplaması, gereksinimi karşılayan tek hesaplamadır.  Verimlilik veya gelir muhasebesinde bir girdiyi ihmal edersek, ihmal edilen girdinin muhasebe sonuçları üzerinde herhangi bir maliyet etkisi olmadan üretimde sınırsız olarak kullanılabileceği anlamına gelir.

MUHASEBE VE YORUMLAMA 

Hesaplama işlemi en iyi , bir anda incelenen fenomene sadece bir değişim faktörünün etkisinin dahil edileceğini belirten, ceteris paribus  terimi , yani “diğer tüm şeyler aynıdır” ifadesi uygulanarak anlaşılır. Bu nedenle, hesaplama adım adım ilerleyen bir süreç olarak sunulabilir. İlk olarak, gelir dağıtım sürecinin etkileri hesaplanır ve daha sonra gerçek sürecin üretimin karlılığı üzerindeki etkileri hesaplanır.

Hesaplamanın ilk adımı, sırasıyla gerçek sürecin ve gelir dağılımı sürecinin etkilerini karlılıktaki değişiklikten ayırmaktır (285.12 – 266.00 = 19.12). Bu, basitçe, Dönem 1 miktarları ve Dönem 2 fiyatları kullanılarak bir artı değer hesaplamasının derlendiği bir yardımcı sütun (4) oluşturarak meydana gelir. Sonuçta elde edilen kârlılık hesaplamasında, Sütun 3 ve 4, kârlılık üzerinde gelir dağılımı süreci ve Sütun 4 ve 7’de gerçek süreçteki bir değişikliğin kârlılık üzerindeki etkisi.

Muhasebe sonuçları kolayca yorumlanır ve anlaşılır. Reel gelirin 58.12 adet arttığını, bunun 41.12 adetinin verimlilik artışından, geri kalan 17.00 adet ise üretim hacmindeki büyümeden geldiğini görüyoruz. Toplam gerçek gelir artışı (58.12) üretimin paydaşlarına, bu durumda 39.00 adet müşteriye, girdi tedarikçilerine ve geri kalan 19.12 adet sahiplere dağıtılmaktadır.

Burada önemli bir sonuç çıkarabiliriz. Üretimin gelir oluşumu her zaman gelir üretimi ile gelir dağılımı arasında bir denge oluşturur.  Gerçek bir süreçte (yani üretim fonksiyonu ile) yaratılan gelir değişikliği, inceleme dönemi boyunca daima paydaşlara ekonomik değerler olarak dağıtılır. Buna göre, reel gelir ve gelir dağılımındaki değişimler ekonomik değer açısından her zaman eşittir.

Verimlilik ve üretim hacmi değerlerinin hesaplanan değişikliklerine dayanarak, üretim işlevinin hangi kısmının üretim olduğunu açık bir şekilde sonuçlandırabiliriz. Yorum kuralları aşağıdaki gibidir:

Üretim, üretim fonksiyonundaki “artan getiriler” kısmında,

• verimlilik ve üretim hacmi artar veya
• verimlilik ve üretim hacminde azalma

Üretim, üretim fonksiyonu üzerindeki “azalan getiri” kısmında,

• verimlilik azalır ve hacim artar veya
• verimlilik artar ve hacim azalır.

Temel örnekte, hacim büyümesi (+17.00) ve verimlilik artışının (+41.12) kombinasyonu, üretimin, üretim fonksiyonu üzerindeki “artan getiriler” kısmında olduğunu açıkça belirtmektedir (Saari 2006 a, 138-144).

Başka bir üretim modeli ( Üretim Modeli Saari 1989 ) da gelir dağılımının ayrıntılarını vermektedir (Saari 2011,14). İki modelin muhasebe teknikleri farklı olduğu için, tamamlayıcı olsa da, farklı analitik bilgi verirler. Ancak muhasebe sonuçları aynıdır. Modeli burada ayrıntılı olarak sunmuyoruz, ancak gelir dağılımı hakkındaki ayrıntılı verilerini sadece bir sonraki bölümde objektif fonksiyonlar formüle edildiğinde kullanıyoruz.