Onogurlar

Onogurlar  veya Ogurlar (νόγουροι, ;ρωγοι; Diğerleri, ;urs; “kabile”, “kabileler”)  Hazar bozkırlarında ve Volga’da 5. ve 7. yüzyılda etkin olmuş bir Türk boyudur.

Etimoloji

-ur, -ar, -er eki Türk dilinde fiilden isim yapan ve  fiile “yapan, yapıcı” anlamı veren bir ektir. Birçok Türk boyunda bu ek kullanılarak alt kabile tanımı yapılmıştır.

“Og” kelimesinin “ilerleme” fiili ile özdeş olması nedeniyle “Ogur” ilerleyen anlamı taşıdığı ve On-Ogur “On İlerleyen” anlamı taşıdığı düşünülmekle beraber “Ok, Ök ve Og” kelimesi büyüklük ve yücelik anlamı taşıması nedeniyle “Urların büyüğü” anlamı da taşıması ihtimalller doğrultusundadır.   

Tarihçe

Onogurlar , Ponto-Hazar bozkırlarına İç Asya’da giden göçler sırada ilk  Türk kabilelerinden birisiydi . 

10. yüzyıl Movses Kaghankatvatsi, 4. yüzyılın sonlarına doğru, Onoghur’larla ilgili olan ve Transkafkasya ile Sassanian İmparatorluğu’nun merkezinde bulunan Persleri baskın eden ” Honk’tan bir Hunlardan bir Onoğur  olduğu belirtir. .

Priscus’un göre, 463 Yılında  Sarıoğurlardan  İstanbul’da İmparator’a ziyarete geldiklerinden  bahseder. Temsilciler Bizans İmpararatorundan, Sabirler ve Avarlar tarafından vatanlarından sürüldüklerini beyan etmişlerdir.

Süryani kayıtlarında da yer alan Onoğurlar  6. ve 7. yüzyıl kaynaklarında, çoğunlukla Batı Avrasya’nın Avar ve Göktürk fethi ile bağlantılı olarak bahsedilmiştir . 

6.yüzyıla ait Menander Protector’agöre, ” leaderούρων” lideri , Kuban Nehri bölgesinde Türk Yabgu Kağan’ın alt Don’a yetkisine sahipti . 

7. yüzyılın başlarında Theophylaktos Simokattes, Onoghur şehrinin Βακάθkentinin ömründen önce bir deprem tarafından tahrip olduğunu bildirir .

Simokattes,  İmparator Maurikios’a yazdığı bir mektupta :

“… Qaghan başka bir teşebbüste yola koyuldu ve tüm Ὀγώρ’ları emretti . Bu insanlar, sayıları ve tam savaş teçhizatı için savaş eğitimleri nedeniyle en güçlü olanlardan biridir.  Τίλ Türkler “Siyah” adlandırdıkları, nereden geldiği belli olmayan özel bir nehir var. Bu insanların en eski beylerine Οὐάρ ve Χουννί denir .” diye bahseder.

Kubrat Han, Onogurları 7. yüzyılın ortalarında Eski Büyük Bulgaristan İmparatorluğu birleştirdi. 8. yüzyıldan itibaren, Bizans kaynakları sık sık Onogurların, Bulgarlarla yakın ilişki içinde olduklarından bahseder. 

Ogurlar zamanla, Hun ve Bulgar boyları arasına karışmış ve Doğu Avrupa Halklarıyla karışarak zamanla başka kültürler içinde erimiştir.