Zehirlenmeler 

Zehirlenme: Zehirleyici maddenin vücuda girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulmasıdır.

Zehirlenmelerde etkilenen sistemler ve görülen belirtiler

Sindirim sistemi: bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal.

Sinir sistemi: rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı.

Solunum sistemi: nefes darlığı, morarma, solunum durması.

Dolaşım sistemi: nabız bozukluğu, kalp durması.

Zehirler vücuda sindirim, solunum ve cilt yoluyla girmektedir.

Sindirim yolu zehirlenmesi: Ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınması sonucu oluşur.

Solunum yolu zehirlenmesi: Genellikle karbonmonoksit gazı (tüp kaçakları, şofben, sobalar), lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb. maddelerin solunması sonucu oluşur.

Cilt yolu zehirlenmesi: Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer. İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli hayvanların ısırması ve sokması sonucu oluşur.

Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım

• Kişinin bilinci kontrol edilir.
• Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır.
• Zehirli madde el ile temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
• Hasta ya da yaralının yaşam bulguları değerlendirilir.
• Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.
• Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin bilinmediği durumlarda hasta asla kusturulmaz.
• Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir.
• Hasta ya da yaralının üzeri örtülür.
• Tıbbi yardım istenir (112).
• Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir (zehirli maddenin türü, kişi ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu, hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar olduğu vb.).

Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım

• Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz).
• Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır.
• Hastanın bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir.
• Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.
• Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.
• Tıbbi yardım istenir (112).

Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım

• Olay yeri güvenliği sağlanır.
• Yaşam bulguları değerlendirilir.
• Ellerin zehirli madde ile teması önlenir.
• Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.
• Zehirle temas etmiş deri 15-20 dk. boyunca bol suyla yıkanır.
• Tıbbi yardım istenir (112).

Zehirlenmelerde genel ilk yardım uygulamaları

• Olay yeri güvenliği sağlanır.
• Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir.
• Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır.
• Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının (solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır.
• Tıbbi yardım istenir (112).

Zehir danışma merkezi (114): Zehir danışma merkezi 24 saat hizmet vermektedir. Zehirlenme vakalarında merkez aranarak, yapılabilecekler hakkında bilgi alınabilir.