NEM VE YAĞIŞ

Yaşam kaynağı olan su; sıcaklığın etkisiyle katı, sıvı veya gaz hâlde bulunur. Su, gaz (su buharı-nem) hâldeyken hava içine karıştığından gözle görülemez. Atmosferdeki su buharı miktarı oldukça azdır. Higrometre adı verilen bir aletle ölçülür. Havadaki su buharının kaynağı buharlaşma ve terlemedir. Atmosferde bulunan su buharının soğuyarak sıvı ya da katı hâle geçmesine yoğunlaşma denir. Suyun bu şekilde hâl değiştirerek yeryüzü ile atmosfer arasındaki dolaşımına da su döngüsü denir (Görsel 1.86.).

Nemlilik 3 şekilde ifade edilir:

Mutlak (mevcut) nem, 1 m3 ya da 1 kg havanın içinde gram cinsinden bulunan su buharı miktarına denir. Sıcaklığın (Görsel 1.87.) ve buharlaşmanın fazla olduğu tropikal bölgelerde, okyanus ve deniz kıyıları ile sulak alanlarda çok; kutuplarda, yüksek alanlarda ve çöllerde ise azdır.

Maksimum (doyma miktarı) nem, 1 m3 havanın belirli bir sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarıdır. Sıcaklık arttıkça (Görsel 1.88.) havanın taşıyabileceği nem miktarı da artar (Tablo 1.9.). Maksimum nem sıcak (özellikle çöller) yerlerde fazla, soğuk yerlerde (özellikle kutuplar) azdır.

Bağıl (nispi, oransal) nem; havada bulunan su buharı miktarının (mutlak nem), havanın taşıyabileceği nem miktarına (maksimum nem) oranına denir. Çöllerde ve karasal bölgelerde bağıl nem az; tropikal bölgede, okyanus ve deniz kıyılarında ise fazladır. Bağıl nem %100’e ulaştığında havadaki nem açığı ortadan kalkar. Bu havaya doymuş hava adı verilir.