Kocaeli
| — İl & Büyükşehir — | |
 |
|
 Kocaeli’nin Türkiye’deki konumu |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| Bölge | Marmara Bölgesi |
| İl | Kocaeli |
| İdari birimler | 12 ilçe |
| Yönetim | |
| – Belediye Başkanı | Tahir Büyükakın (AKP) |
| – Vali | Hüseyin Aksoy |
| Yüzölçümü | |
| – Toplam | 3.397 km2 (1.312 sq mi) |
| Nüfus (2018) | |
| – Toplam | 1.906.391 |
| – Yoğunluk | 561/km² (1.453/sq mi) |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| Alan kodu | 262 |
| Plaka kodu | 41 |
| İnternet sitesi: www.kocaeli.bel.tr | |
Kocaeli, Türkiye’nin bir ilidir. Türkiye’nin en kalabalık onuncu ilidir Türkiye’nin en büyük sanayi ve ticaret şehirlerinden biridir. İstanbul ve Bursa ilinden sonra Marmara Bölgesi’nin üçüncü en büyük ilidir. 2019 itibarıyla 1.906.391 kişilik nüfusa sahiptir. Adını 1320 yılında İzmit yöresini fetheden Akça Koca’dan almaktadır. İstanbul, Sakarya, Bilecik, Bursa ve Yalova illeriyle komşudur.
Tarihçe
Antik Çağ
Megara ve Atinalılar körfezde Astakus adlı bir yerleşim kurmuş kent daha sonra Skylax kenti ve körfezi Olbia olarak anmıştır. Pausanias, Astakus’u Trakyalı bir soylunun adı olarak anarken Yunan mitolojisinde deniz tanrısı Poseidon ile su perisi Olbia’nın oğlunun aynı adı taşıdığı bilinmektedir.
Cumhuriyet dönemi
Kocaeli, 2 Eylül 1993’te çıkarılan 504 sayılı kanun hükmünde karaname ile büyükşehir unvanı kazandı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.
Coğrafya
Coğrafi konum
Kocaeli kent merkezinde bulunan dört üstgeçitten biri
Adnan Menderes köprüsünden İzmit’in görünümü
Kocaeli ili, Marmara Bölgesi’nin Çatalca-Kocaeli Bölümü’nde, 29° 22’—30° 21′ doğu boylamı, 40° 31’—41° 13′ kuzey enlemi arasında yer alır. Doğu ve güneydoğusunda Sakarya, güneyinde Bursa illeri, batısında Yalova ili, İzmit Körfezi, Marmara Denizi ve İstanbul ili, kuzeyde de Karadeniz’le çevrilidir. İl merkezi İzmit’in doğusundan geçen 30° doğu boylamı Türkiye saati için esas kabul edilir. Kocaeli ilinin yüzölçümü 3.505 km²’dir. Asya ile Avrupa’yı birleştiren önemli bir yol kavşağında bulunmaktadır. Doğal bir liman olan İzmit Körfezi işlek bir deniz yoludur. İlin kuzeybatı yüzündeki İstanbul il sınırı, Darıca ile İstanbul arasında akan Kemiklidere’nin doğusundan geçer. Güneybatıda İstanbul-Kocaeli sınırı İzmit Körfezi’nin karşı kıyısında Yalova topraklarıyla son bulur. Bursa sınırını Samanlı Dağları’nın tepelerinden geçen hat oluşturmaktadır.
Ovalar ve platolar
İlde çok sayıda küçük dere vadisi vardır. Ovalar genellikle akarsuların yığıntılarıyla oluşmuş küçük alüvyal düzlükler niteliğindedir. Karadeniz’e dökülen akarsuların oluşturduğu vadiler, Kocaeli Yarımadası’nın yeni bir biçim almasına yol açan tektonik hareketlerin öncesinde ortaya çıkmış, buna karşılık Marmara Denizi’ne dökülen akarsu vadileri bu hareketlerin sonrasındadır.
Kocaeli Yarımadası’nın bugünkü biçimi, İzmit Körfezi ve Sapanca Gölü gibi tektonik çöküntüler, Karadeniz gibi çanaklaşmalar ve deniz yüzeyindeki değişmelerle belirlenmiş yarımadanın kıyı kesimlerinde denize taraçalar oluşmuştur. Bu arada akarsuların aşağı çığırlarında da genişleyen alüvyal dolgu tabakalar ve kıyı birikim kuşakları oluşmuştur. Daha önce de belirtildiği gibi yarımadadaki su bölümü çizgisi, İzmit Körfezi’ne çok yakın bir kesimden geçmektedir.
Coğrafi yapı
Kartepe
İl topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Karadeniz’e, bir bölümü de Marmara Denizi’ne ulaşır. Kocaeli Yarımadasında uzanan dağların sırtı İzmit Körfezi ve Marmara’ya daha yakın olduğundan Karadeniz’e dökülen akarsular daha uzundur. Gebze’nin Tepecik mahallesi yakınlarından doğan 71 km uzunluğundaki Riva (Çayağzı) Deresi İstanbul Boğazı girişinin doğusunda Karadeniz’e dökülür. Ağva Deresi de denen Göksu Deresi Karayakuplu mahallesi yakınlarından çıkar ve Ağva’da Karadeniz’e ulaşır. Yine Karadeniz’e dökülen Yulaflı Deresi’nin uzunluğu 43 km’dir. Üzerinde İstanbul kentine su sağlayan Darlık Barajı bulunan Darlık Deresi de il toprak larından doğar. Denizli mahallesinden doğup Karadeniz’e dökülen Kocadere’nin uzunluğu 50 km’dir. İl topraklarından doğup, il sınırları içinde Karadeniz’e dökülen başlıca akarsu Kandıra ilçesindeki Sansu’dur. Sakarya Nehri’ne Karadeniz’e dökülmeden önce katılan son akarsu olan Kaynarca Deresi de Kandıra ilçesinden doğar. Samanlı Dağları’ndan doğan Kirazdere İzmit kentinde körfeze dökülür. Bu dere üzerindeki Kirazdere Barajı’nın yapımı 1997’de tamamlanmıştır. Gebze ilçesindeki Dilovası Deresi’nin uzunluğu 12 km’dir. Pelitli köyünün güneyinden ve Tavşanlı mahallesinün kuzeyinden geçerek İzmit Körfezi’ne dökülür. 542 km burhan dereside vardır.
Göller
Sapanca Gölü
İklim
Körfez kıyılarıyla Karadeniz kıyısında ılıman, dağlık kesimlerde daha sert bir iklim hüküm sürer. Kocaeli ikliminin, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş oluşturduğu söylenebilir. İl merkezinde yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar yağışlı, zaman zaman karlı ve soğuk geçer.Karlı günler sayısı ortalama 12 gündür. Kocaeli’nin Karadeniz’e bakan kıyıları ile İzmit Körfezi’ne bakan kıyılarının iklimi arasında bazı farklılıklar göze çarpar. Yazın körfez kıyılarında bazen bunaltıcı sıcaklar yaşanırken Karadeniz kıyıları daha serindir- İl merkezinde ölçülen en yüksek hava sıcaklığı 44,1 °C (13 Temmuz 2000), en düşük hava sıcaklığı -8,3 °C (23 Şubat 1985), yıllık ortalama sıcaklık ise 14,8 °C’dir. Karadeniz kıyısında yıllık ortalama yağış miktarı 1.000 mm’yi aşar. Bu miktarı güneye doğru gidildikçe azalır, İzmit’te 800 mm’nin de altına düşer (784,6 mm). Samanlı Dağlan’nın körfeze bakan yamaçlarında iklim Karadeniz kıyılarına benzer. Yağış miktarı da bu kesimde farklıdır. Rüzgârlar kışın kuzey ve kuzeydoğudan, yazları ise kuzeydoğudan eser.
 Kocaeli iklimi  |
|||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 23,7 | 26,0 | 30,8 | 35,0 | 36,6 | 38,7 | 44,1 | 41,6 | 37,8 | 36,2 | 29,1 | 27,4 | 44,1 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 9,7 | 10,7 | 13,2 | 18,5 | 23,2 | 27,5 | 29,5 | 29,6 | 26,2 | 20,8 | 16,3 | 11,9 | 19,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 6,2 | 6,7 | 8,7 | 13,1 | 17,6 | 21,8 | 23,8 | 23,7 | 20,4 | 16,0 | 11,9 | 8,4 | 14,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 3,3 | 3,6 | 5,0 | 8,8 | 13,0 | 16,9 | 19,1 | 19,3 | 16,2 | 12,5 | 8,6 | 5,5 | 10,9 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −9,7 | −8,5 | −5,7 | −0,9 | 2,8 | 8,5 | 11,3 | 12,4 | 6,0 | 2,4 | −0,7 | −5,7 | −9,7 |
| Ortalama yağış (mm) | 92,3 | 72,6 | 72,4 | 54,7 | 45,7 | 52,0 | 37,1 | 44,7 | 54,5 | 90,8 | 82,5 | 110,0 | 809,3 |
| Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü | |||||||||||||
Bitki örtüsü
Kocaeli’nde bitki örtüsü, genelde Marmara Bölgesinin özelliğini taşımakla birlikte, kıyısıyla dağlık alanlar arasında önemli farklılıklar görülür. Ayrıca kuzeyden güneye doğru gidildikçe Karadeniz kıyısına özgü bitki topluluklarının yerini Akdeniz bitkileri almaya başlar. Samanlı Dağları ile Karadeniz kıyısı ardındaki alanlar sık ve nemcil ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar daha çok kayından oluşur; bazı kesimlerde kayına gürgen, kestane ve meşe de karışır. Samanlı Dağlan’nın yüksek kesimleri iğneyapraklılarla örtülüdür. İzmit Körfezi’nin kuzey ve doğusunda Akdeniz iklimine özgü makilere rastlanır. Eskiden körfezin kuzey kıyılarında yaygın olan zeytinlikler kent ve sanayi alanı elde edilmesi amacıyla yok edilmiş durumdadır. Tahrip edilen ormanlık alanlar step bitkileri ve yalancı makilerle kaplıdır.
Spor
2018-2019 Sezonu sonunda, futbolda Darıca Gençlerbirliği 3. lige düşmüştür. 3.lig takımları Körfezspor ve Gebzespor da BAL ‘a düşmüştür. Kocaelispor ve Gölcükspor 3. ligde kalmıştır. BAL’da Belediye Derincespor 3. lige çıkmış, Büyük Derbentspor ise küme düşmüştür. Kadın futbol 2.lig takımı Kocaeli Bayan Futbol 1.lige yükselmiştir.
Süper liglerdeki tek takım, Basketbol Kadınlar Süper Ligi’ndeki İzmit Belediyespor 9.olmuştur.
Voleybolda erkekler 2. liginde Kartepe Belediyespor, play-offda lig 5.si olurken, kadınlar 2.ligde İzmit DSİ Spor küme düşmüştür.
2018-19 Sezonu sonunda Kocaeli’den bütün liglere katılan 19 takımdan 5’i küme düşmüş, 2’si bir üst lige yükselmiştir.
Ziraat Türkiye Kupası ‘nda en önemli başarıyı 5.tura kadar yükselen Darıca Gençlerbirliği göstermiş, bu turda Antalyaspor’ a elenmiştir.
Kocaeli’nin en önemli stadyumları: Kocaeli Stadyumu (33.000), Gebze Alaettin Kurt Stadyumu (26.000)dur. 16.500 kişilik İsmetpaşa Stadyumu yıkılmıştır.
Kocaeli’nin en önemli spor salonları: Kocaeli Atatürk Spor Salonu (2.500) ve Şehit Polis R.Topaloğlu Spor Salonu (5.000)’dur.
Diğer önemli spor tesisleri: Gebze Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu (750), Kocaeli B.B. Olimpik Buz Sporları Salonu (3.600), Kocaeli Kartepe Hipodromu (500), Kartepe Kayak Merkezi.
.Nüfus
Kocaeli İl Nüfusu: 1.830.772’dir (2016). İlin yüzölçümü 3.397 km²’dir. İlde km²’ye 539 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 8310 kişi ile Darıca’dır) İlde yıllık nüfus artış oranı %2,85 olmuştur.
| Kocaeli il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir – Kır |
| 1965 | 335.518 | 40 |
%41 136.531 198.987 %59 |
|
| 1970 | 385.408 | 39 | %15 |
%49 188.185 197.223 %51 |
| 1975 | 477.736 | 34 | %24 |
%53 255.557 222.179 %47 |
| 1980 | 596.899 | 29 | %25 |
%53 318.026 278.873 %47 |
| 1985 | 742.245 | 24 | %24 |
%56 411.917 330.328 %45 |
| 1990 | 936.163 | 18 | %26 |
%62 582.559 353.604 %38 |
| 2000 | 1.206.085 | 15 | %29 |
%60 722.905 483.180 %40 |
| 2007 | 1.437.926 | 12 | %19 |
%62 894.242 543.684 %38 |
| 2008 | 1.490.358 | 12 | %4 |
%93 1.392.733 97.625 %7 |
| 2009 | 1.522.408 | 11 | %2 |
%93 1.422.752 99.656 %7 |
| 2010 | 1.560.138 | 11 | %2 |
%94 1.459.772 100.366 %6 |
| 2011 | 1.601.720 | 11 | %3 |
%94 1.499.958 101.762 %6 |
| 2012 | 1.634.691 | 11 | %2 |
%93 1.527.407 107.284 %7 |
| 2013 | 1.676.202 | 11 | %3 |
%100 %0 |
| 2014 | 1.722.795 | 11 | %3 |
%100 %0 |
| 2015 | 1.780.055 | 10 | %3 |
%100 %0 |
Güncel Nüfus Değerleri Tablosu (2018):
Kocaeli il nüfusu: 1.906.391 (2018 sonu). İlin yüzölçümü 3.397 km2‘dir. İlde km2‘ye 561 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 8759 kişi ile Darıca’dır) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,23 olmuştur.
01 Şubat 2019 TÜİK verilerine göre 12 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 472 mahalle bulunmaktadır.
Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Başiskele (%4,07)- Derince (% 0,13) Bütün ilçelerde nüfus artmıştır.
| İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı | ||||||||||
| İlçe | Nüfus 2018 | Nüfus Artışı % | Belediye S. | Mah.Say. | Şehir nüfus | Köy Say. | Köy Nüfus | Şehirli % | Alanı km2 | Yoğunluk |
| Başiskele | 97.817 | 4,07 | 1 | 37 | 97.817 | 0 | 0 | 100,00 | 209 | 468 |
| Çayırova | 129.655 | 1,19 | 1 | 9 | 129.655 | 0 | 0 | 100,00 | 23 | 5.637 |
| Darıca | 201.468 | 1,67 | 1 | 14 | 201.468 | 0 | 0 | 100,00 | 23 | 8.759 |
| Derince | 140.982 | 0,13 | 1 | 17 | 140.982 | 0 | 0 | 100,00 | 198 | 712 |
| Dilovası | 47.948 | 0,60 | 1 | 12 | 47.948 | 0 | 0 | 100,00 | 125 | 384 |
| Gebze | 371.000 | 0,74 | 1 | 40 | 371.000 | 0 | 0 | 100,00 | 418 | 888 |
| Gölcük | 162.584 | 0,91 | 1 | 50 | 162.584 | 0 | 0 | 100,00 | 217 | 749 |
| İzmit | 363.416 | 0,83 | 1 | 102 | 363.416 | 0 | 0 | 100,00 | 480 | 757 |
| Kandıra | 51.348 | 1,85 | 1 | 96 | 51.348 | 0 | 0 | 100,00 | 840 | 61 |
| Karamürsel | 56.604 | 0,35 | 1 | 27 | 56.604 | 0 | 0 | 100,00 | 262 | 216 |
| Kartepe | 118.066 | 2,06 | 1 | 32 | 118.066 | 0 | 0 | 100,00 | 301 | 392 |
| Körfez | 165.503 | 2,02 | 1 | 36 | 165.503 | 0 | 0 | 100,00 | 301 | 550 |
| Kocaeli | 1.906.391 | 1,23 | 12 | 472 | 1.906.391 | 0 | 0 | 100,00 | 3.397 | 561 |
Yönetim
Kocaeli haritası
Kocaeli’nin on iki ilçesi bulunmaktadır. Bu ilçeler Başiskele, Gölcük, Karamürsel, Kandıra, Kartepe, İzmit, Derince, Körfez, Dilovası, Gebze, Çayırova, Darıca’dır. Bu ilçelerde toplam 474 mahalle bulunmaktadır.
Eğitim
İlde 597 okul öncesi, 328 ilkokul, 310 ortaokul, 114’ü genel 98’i meslek ve teknik toplam 212 lise bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Kocaeli Üniversitesi ve Gebze Teknik Üniversitesi’ne de ev sahipliği yapmaktadır.
Altyapı
Ulaşım
İstanbul ile İzmir’i birbirine bağlayacak olan Otoyol 5 projesi, Gebze’den başlamaktadır. İzmit Körfezi’nin iki yakası arasında Osman Gazi Köprüsü bulunmaktadır.
Havayolu
Şehrin hava ulaşımı, 1999 yılında açılması planlanan fakat 17 Ağustos Gölcük Depreminden dolayı 16 yıl sonra 2015 yılında gecikmeli açılmıştır. Günümüzde Cengiz Topel Havalimanı’ndan Kocaeli-Trabzon uçak seferi yapılmaktadır.
Şehir içi ulaşım
Şehir ulaşımında Büyükşehir Belediyesi Otobüsleri ve özel halk otobüsleri, Gebze-Harem dolmuşları ve taksiler kullanılmaktadır. İzmit ilçesinde Akçaray adlı tramvay Plajyolu-Otogar arasında hizmet vermektedir.
Konum
Konum Bilgileri Tablosu
| Konum Bilgileri | |||||
| İlçe | Kuruluş Yılı | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km | Ulaşan Yollar |
| Başiskele | 2008 | 209 | 13 | 8 | E E881/ -01 |
| Çayırova | 2008 | 23 | 127 | 59 |  -07, E E80/ -K62 |
| Darıca | 2008 | 23 | 47 | 58 | -07 |
| Derince | 1999 | 198 | 39 | 13 | -07, E E80/ -K12 |
| Dilovası | 2008 | 125 | 54 | 41 | -07, E E80/ -K81,  -K1, 41-77 |
| Gebze | Cumh.önce | 418 | 184 | 51 | -07, E E80/ -K71, -K1, 41-77 |
| Gölcük | 1936 | 217 | 14 | 16 | E E881/ -01 |
| İzmit | 2008 | 480 | 7 | 4 | -07, E E80/ -K12-13,  -01 |
| Kandıra | Cumh.önce | 840 | 40 | 41 | -01,  -09, 41-25 |
| Karamürsel | Cumh.önce | 262 | 15 | 35 | E E881/ -01,  -01 |
| Kartepe | 2008 | 301 | 23 | 12 | -08, E E80/ -K14, 41-01 |
| Körfez | 1987 | 301 | 60 | 20 | -07, E E80/ -K11 |
| Kocaeli | Cumh.önce | 3.397 | 4 | ||
| *Metropol İlçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır. | |||||
