Konya

Konya
İl & Büyükşehir
Arma
Ülke	Türkiye
Bölge	İç Anadolu Bölgesi
İdare
• Belediye Başkanı	Uğur İbrahim Altay (AK Parti)
• Vali	Cüneyit Orhan Toprak
Yüzölçümü
• Toplam	41,001 km² (15.830 mil²)
Rakım	1.016 m (3.333 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	2,403,053
Zaman dilimi	UTC+2 (DAZD)
• Yaz (YSU)	UTC+3 (DAZD)
Alan kodu	(+90) 332
Plaka kodu	42
Resmî site www.konya.bel.tr

Konya, Türkiye’nin yüzölçümü bakımından en büyük ili ve en kalabalık yedinci şehri. 31 ilçeden oluşur. Konya İl Nüfusu: 2.403.053’dür. (2018) Trafik plaka numarası 42’dir. 1875’te kurulan Konya Belediyesi, 1987’de çıkarılan 3399 sayılı yasa gereğince “büyükşehir” statüsüne kavuşmuş olup 1989’dan beri belediye hizmetleri bu statüye göre yürütülmektedir. 2014’te 6360 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.

Ekonomik açıdan Türkiye’nin gelişmiş kentlerinden biri olan Konya doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan Çatalhöyük, 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Şehir Anadolu Selçukluları’nın ve Karamanoğulları’nın başkentliğini yapmıştır. Türkiye’nin en önemli sanayi kentlerindendir. Anadolu Kaplanları’ndandır. Şehrin futbol takımı İttifak Holding Konyaspor’dur. Yöresel yemekleri Etliekmek,Bamya Çorbası, Mevlana böreği,Yağ Somunu,Tiriti,Konya Pilavı,Sac arası ve Fırın kebabı dır. Konya’nın simgeleri arasında Mevlana Müzesi (Kubbe-i Hadrâ), çift başlı kartal’dır.

Adlandırma

Konya ismi diğer bir efsaneye göre şöyle ortaya çıkmıştır ; doğudan gelen iki veli, rüzgar hızıyla uçar gibi Anadolu içlerinde ilerlemektedir.Uzun zamandan beri epeyce yol katetmişlerdir. Yemyeşil ovaları, şırıl şırıl pınarları, berrak akan ırmakları bulunan bir yere gelince istirahat etmek isterler. Biri diğerine “Konalım mı?” (”Konaklayalım mı” anlamında) diye sorar. Diğer vel-i zat bu teklifi beklemektedir sanki; “Ne duruyorsun kon, ya!” der. Böylece burada kurulan yeni İl “Konya” adıyla tanınır,”Konya” adıyla bilinir.

Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen, Claudiconium, Colonia Selie, Augusta İconium gibi yeni adlar alır. Bizans kaynaklarında Tokonion olarak geçen şehre ve bölgeye verilen diğer isimler şöyledir: Ycconium, Conium, Stancona, Conia, Cogne, Cogna, Konien, Konia…

Araplar kentin ismini Kuniya olarak değiştirmişlerdir, Selçuklu ve Osmanlı döneminde bu ad Konya’ya dönüşmüştür. Günümüzde de kent hala Konya adını taşımaktadır.

Tarihçe

Tarih öncesi dönem

Konya, Türkiye’deki en eski yerleşim birimlerinden biridir. Konya’da yerleşimin Prehistorik (Tarih öncesi) çağdan başladığı görülmektedir. Konya’nın merkezinde yer alan ve aynı zamanda bir höyük olan, Anadolu Selçuklu sultanı II. Alaeddin Keykubad’a nispetle Alâeddin Tepesi adı verilen suni tepe ve çevresinde yapılan araştırmalar sonucu, prehistorik çağ içinde gerek Neolitik (Cilalı Taş Devri) ve Kalkolitik ve gerekse Erken Bronz Çağlarına ait kültürel bulgulara rastlanmıştır.

Yine prehistorik çağa ait höyüklerden, merkeze 15 km mesafede yer alan ve Konya’nın bugünkü merkez Harmancık mahallesinde yer alan Karahöyük ve Konya Ovası üzerinde, bulunmuş en eski ve en gelişmiş Neolitik devir yerleşim merkezi olan Çatalhöyük bulunmaktadır.

Roma dönemi

Anadolu ve Suriye topraklarında büyük bir imparatorluk kuran Hititler Konya’ya da hakim olmuşlardır. Hititler’den sonra Friglerin egemenliğine giren Konya (Kavania) daha sonra Lidyalılar, Persler ve Büyük İskender’in istilalarına uğramıştır. Sonraları Anadolu’da Roma hakimiyeti sağlanınca Konya İconium olarak varlığını korumuştur.

Önemini Roma ve Bizans dönemleri boyunca korumuş olan şehir, Hıristiyanlığın ilk yıllarında dini bir merkez hüviyeti de kazanmıştır. Aziz Paul Anadoludaki dinî seyahatleri sırasında Konya’ya da uğramıştır.

Selçuklu dönemi

İslamiyetin doğuşuyla beraber Doğu Roma İmparatorluğu aleyhine büyüyen İslam Devleti, İstanbul’u hedef alan harekatları sırasında Konya üzerine de akınlar düzenlemişlerdir. Anadolu’da ve Konya çevresinde ilk İslami oluşumlar bu devirde ortaya çıkmıştır.

1071 senesinde Malazgirt Ovası’nda yapılan Malazgirt Savaşı’ndan önce Anadolu üzerine keşif harekatları düzenleyen Türkler ve Anadolu’yu tanıyan Büyük Selçuklular, bu savaş sonucu Anadolu’nun büyük bir kısmı ile beraber Konya’yı da, ele geçirmişler ve bölgedeki uzun Bizans hakimiyetine son vermişlerdir.

Süleyman Şah 1076 yılında Konya’yı Anadolu Selçukluları’nın başkenti yapmış, bilahare başkent 1080 yılında İznik’e nakledilmiştir. İlk haçlı seferi sırasında İznik şehri tekrar Bizans’ın eline geçmiş, sultan I. Kılıçarslan da 1097 tarihinde başşehri tekrar Konya’ya taşımıştır. Bu tarihten 1277 yılına kadar Konya aralıksız Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti olmuştur. I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) devrinde şehrin etrafına muhkem bir sur inşa edilmiştir ve Konya Anadolunun en büyük şehri olmuştur. Selçuklular devrinde şehirde cuma namazı kılınan yedi büyük cami vardı. Toplam şehir nüfusu 45.000-50.000 arasında tahmin ediliyor.

Karamanoğullarının kökeni Azerbaycan’dan Sivas’a göç eden Hoca Saadettin’in oğlu Nur-i Sufi’ye dayanmaktadır. Buradan Torosların eteğinde olan Larende kasabasına gelip yerleşmişlerdir. Karamanoğulları Oğuzların Avşar boyundandırlar. Nur-i Sufi’nin oğlu Kerimeddin Karaman Bey 13. yüzyılda buradan başlamak üzere Kilikya bölgesinin büyük bir kısmında güç sahibi olmuş. Bunun üzerine Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından bölgenin beyi olarak atanmıştır.Karamanoğlu Mehmet Bey Konya’yı 1277 yılında beyliğine katmıştır. Selçuklunun yıkılışından sonra Konya şehri Karamanoğulları topraklarına katılmış ve beyliğinin başkenti olmıştır. Tam 16 kez Osmanoğulları ve Karamanoğulları arasında el değiştirmiştir.

Osmanlı dönemi

Şehir 1467 senesinde kalıcı Osmanlı egemenliğine geçmiştir. Sultan II. Mehmed Konya’yı zaptederek Karamanoğlu hakimiyetine son vermiştir. Osmanlı devrinde Konya önce Karaman Eyaletinin sonra da Konya Vilayetinin merkezi olmuştur. Osmanlı Rus Savaşı ve Balkan Harbi sonunda zorunlu göçe zorlanmış yüzbinlerce müslüman Arnavut,Çerkes,Boşnak kökenli Balkan ve Kafkas muhaciri tarıma elverişli olması sebebiyle Konya ve İlçelerine İskan edilmişlerdir.

Kurtuluş Savaşı dönemi

Millî mücadelenin başlamasıyla Konya bu kutsal mücadelenin içinde yer almış, ancak istenmeyen ve Konya halkınca pek tasvip görmeyen bazı olayların gelişmesi, bir takım yanlış anlamalara, gerçekle pek alakası olmayan yorumlara yol açmıştır.

Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Vali’nin Artin Cemal’in yanı sıra Konya’daki Amerikalı Miss Kouchman, İngiliz Rahip Rew Frew, Dr. İpokrat, Kirkor Şişmanyan, Rodoslu Nikola Samarcidis ve Kıbrıslı Kemal Subhuezel gibi ajanların, azınlık temsilcilerinin tabi Damat Ferit ve Zeynel Abidin’in her türlü engelleme, çabalarına rağmen kurulmuştur. Tabii Konya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Kadınlar Şubesinin kurulması da önemlidir.

Konya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı Sivaslı Ali Kemal’in çalışmaları, çabaları Mustafa Kemal Paşa tarafından takdir edilmiştir. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin bu çalışmalar içinde önemsediğim İşgale ve işgalcilerin uygulamalarına karşı düzenlenen protesto mitingleridir. Bu mitinglerle Konya halkının tepkisi dile getirilmiş, hem de halkın birlik beraberliğinin oluşması sağlanmıştır. Hele o günlerde ilk kadın mitingi Konya’da yapılmış, işgale karşı Konyalı kadınlarımızın tepkisi bu mitingle ifade edilmiştir.

Konya, işgal görmeyen Ankara, Kayseri, Yozgat, Çorum, Çankırı gibi iç Anadolu şehirleriyle birlikte kurtuluş savaşında ordunun ihtiyaçlarının karşılandığı lojistik merkezi olmuştur. Cephede savaşan ordunun ihtiyaçları Konya’da toplanmış ve cepheye buradan gönderilmiştir. Konya, cepheden gelen yaralı ve hastaların tedavi gördüğü merkez olmuştur.

Cumhuriyet dönemi

Konya, 1987 yılında çıkarılan 3399 sayılı kanun ile büyükşehir unvanı kazandı. Başlangıçta üç ilçe (Karatay, Meram ve Selçuklu) Konya Büyükşehir Belediyesi’nin sınırlarına dahil edildi. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 30 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi. 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.

Coğrafya

39.000 km²’lik yüzölçümü ile Türkiye’nin en geniş ili olan ve Orta Anadolu yaylası üzerinde Ankara, Aksaray, Niğde, Mersin, Karaman, Antalya, Isparta, Afyon ve Eskişehir illeri ile komşu olan Konya, 36° 22′ ve 39° 08′ kuzey paralelleri ile 31° 14′ ve 34° 05′ doğu meridyenleri arasında yer alır. Başta büyük ilçeleri Ereğli, Beyşehir, Akşehir’dir. Toplam 31 ilçesi vardır. Konya büyükşehir nüfusu 2011 sonu itibarıyla 1.085.000 olup Türkiye genelinde 7. sıradadır. İl genelinde ise 2.100.000 olan nüfusuyla Konya ili Türkiye’nin en kalabalık 7. ilidir.

Göller

Tuz Gölü

Kapalı havzasının merkezinde Tuz Gölü oluşmuştur. Ankara, Konya, Aksaray sınırlarının kesiştiği yerde olup bir kısmı Konya ili sınırları içinde yer almaktadır.

Tuz Gölü Türkiye’nin ikinci büyük gölüdür. Derinliği 12 m civarındadır. Yaz mevsiminde buharlaşmanın etkisiyle alanı oldukça küçülür. Kuruyan kesimlerde tuz tortulları meydana gelir. Türkiye’nin tuz ihtiyacının bir kısmı buradan temin edilir. Sulama ve su ürünleri için kullanılmaz.

Beyşehir Gölü

Konya ilinin batısında Konya-Isparta sınırı üzerinde yer almaktadır.

Beyşehir Gölü Türkiye’nin üçüncü büyük gölüdür. Aynı zamanda ülkenin en büyük tatlı su gölüdür. Tektonik-karstik olaylarla meydana gelmiştir. Aynı zamanda Türkiye’nin en önemli millî parklarından biridir. Millî park alanı içerisinde aynı anda su depoları,dağ sporları ve av sporları yapmak imkânı vardır. Su ürünleri açısından ekonomik değeri yüksektir. Gölün iki plajı, 22 adası ve pek çok kayalığı bulunmaktadır. Göl, ornitolojik bakımdan önemli bir kuş üreme, barınma, beslenme ve konaklama merkezidir. Bu yönü ile turizm açısından önem taşımaktadır.

Akşehir Gölü

Konya ilinin kuzeybatısında Konya-Afyonkarahisar il sınırında yer alır. Suyu tatlıdır. Tektonik olaylarla meydana gelmiştir. Su ürünleri açısından ekonomik değer gösterir. Sulama suyu olarak kullanılmakta olup kamış üretimide yapılmaktadır.

Suğla Gölü

Konya ilinin güney batısında yer alır. Oluşumu tektoniktir. Yağışlı yıllarda alanı iyice genişlemekte kurak yıllarda ise göl kurumakta ve alüvyonlı göl tabanı ortaya çıkarak iyi bir tarım alanı oluşturmaktadır. Suyu tatlıdır. Su ürünler ve sulama açısından önemi büyüktür.Ancak Şu an itibarıyla ekili alan olarak kullanılmaktadır.Göl tamamen ikiye bölünmüştür, yarısı ekili alan yarısı göldür.

Ilgın (Çavuşçu) Gölü

Çavuşçu Gölü Konya ilinin kuzey batısında yer alır. Oluşumu tektoniktir. Suları tatlıdır. Su ürünleri açısından önemlidir. Ayrıca bir ayağı ile Atlantı ovaları sulanmaktadır.

Ereğli Akgöl

Ereğli ilçesinin batısındadır. Eski göl tabanıdır. Çok sığ bir özelliğe sahiptir. Suları tatlıdır. Ivriz deresinde gelen sularla beslenir.

Yunak Akgöl

Yunak ilçesi yakınlarında küçük bir göldür. Suyu tatlıdır. Çoğu yeri bataklık halindedir. Göl Gökpınar deresi ile Sakarya nehrine boşalmaktadır.

Diğer göller

• Düden Gölü *Acıgöl *Bolluk Gölü *Meke Krater Gölü *Sarıot Gölü

İklim

Konya’da karasal iklim hüküm sürer. Yazları kuru ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Gece ile gündüz arası sıcaklık farkı yazın 16-22 derece arasındadır. Baharları ve kışları nemden dolayı bu fark 9-12 °C’ye kadar düşer. Kar ortalama 3 ay yerde kalır. Çevresindeki sıcak – soğuk hava merkezlerinden çok etkilenir. İç Anadolu’nun en güney bölgesinde yer almasına rağmen diğer İç Anadolu Bölgesi şehirlerinden daha soğuk olur. Bunun nedeni orta Torosların deniz etkisini tamamen önlemesidir. Konya, 1. jeolojik zamanda Anadolu’daki Tetis denizinin yükselerek yok olması nedeniyle tam bir deniz tabanı ovasına dönüşmüştür. Düzlüğün asıl nedeni budur. İlkbaharda konveksiyonel yağışlar (kırkikindi) sıklıkla görülür. En yağışlı aylar nisan ve mayıstır. Konya ikliminin diğer bir özelliği ise yazların çok geç başlaması, kışların da çok geç bitmesidir. Step ikliminin özelliği olan yaz kuraklığı Türkiye’deki en kaliteli buğdayların yetişmesine neden olmuştur. Baharda nem ve yağmurla yeşeren otlar yazın yerini kuruluk ve sıcaktan dolayı sarıya bırakır. Türkiye’de sis yoğunluğu ve sisli gün sayısı en fazla olan il Konya’dır. Nedeni ise Konya ovasının bir çanak şeklinde bulunmasıdır. Uzun zamanlarda ölçülen en düşük sıcaklık -29 °C, en yüksek sıcaklık ise 41 °C’dir. En çok kar yağan ay şubat, en soğuk ay ocaktır. En sıcak aylar temmuz ve ağustosdur. Diğer bir özellik ise yaz akşamları çevresinde bulunan dağlardaki yüksek basınç alanlarından, ovada bulunan alçak basın alanlarına esen rüzgardır. Günlük sıcaklık farkının en belirgin özelliği de budur. Ocak ayı sıcaklık ortalaması -0.5 °C, temmuz ayı sıcaklık ortalaması ise 23 °C’dir. Türkiye’nin en az yağış alan ili Konya’dır.

 

Konya iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	17,6	23,8	28,9	31,5	34,4	37,2	40,6	39,6	36,1	31,6	25,2	21,8	40,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	4,8	7,1	11,9	17,5	22,3	26,7	30,2	30,1	26,1	19,9	12,9	6,6	18,0
Ortalama sıcaklık (°C)	0,0	1,4	5,7	11,0	15,7	20,1	23,6	23,1	18,6	12,4	6,1	1,7	11,6
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−3,9	−3,2	0,1	4,5	8,7	12,8	16,1	15,7	11,2	6,0	0,8	−2,3	5,5
En düşük sıcaklık (°C)	−25,8	−26,5	−15,8	−8,6	−1,2	3,2	6,0	6,6	0,4	−7,6	−20	−22,4	−26,5
Ortalama yağış (mm)	35,8	27,9	28,0	32,0	43,5	24,8	6,5	5,3	11,7	30,0	31,9	41,3	318,7
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü

 

Demografi

Konya İl Nüfusu: 2.161.303’dür (2016). İlin yüzölçümü 40.838 km²’dir. İlde km²’ye 53 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 323 kişi ile Selçuklu’dur) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,44 olmuştur.

2016 yılında TÜİK verilerine göre 31 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1.196 mahalle bulunmaktadır.

Konya il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir – Kır
1965	1.122.622	4		%32     354.578 768.044     %68
1970	1.280.239	4	%14	%36     455.707 824.532     %64
1975	1.422.461	4	%11	%39     555.172 867.289     %61
1980	1.562.139	4	%10	%43     672.695 889.444     %57
1985	1.769.050	4	%13	%48     852.457 916.593     %52
1990	1.750.303	5	-%1	%55     963.128 787.175     %45
2000	2.192.166	4	%25	%59     1.294.817 897.349     %41
2007	1.959.082	6	-%11	%72     1.412.343 546.739     %28
2008	1.969.868	6	%1	%72     1.423.546 546.322     %28
2009	1.992.675	6	%1	%73     1.450.682 541.993     %27
2010	2.013.845	6	%1	%74     1.486.653 527.192     %26
2011	2.038.555	7	%1	%75     1.527.937 510.618     %25
2012	2.052.281	7	%1	%76     1.563.863 488.418     %24
2013	2.079.225	7	%1	%100      %0
2014	2.108.808	7	%1	%100      %0
2015	2.130.544	7	%1	%100      %0

Güncel Nüfus Değerleri Tablosu (2018):

Konya il nüfusu: 2.205.609 (2018 sonu). İlin yüzölçümü 40.838 km²‘dir. İlde km²‘ye 54 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 336 kişi ile Selçuklu’dur) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,17 olmuştur.

01 Şubat 2019 TÜİK verilerine göre 31 ilçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 1154 mahalle bulunmaktadır.

Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Taşkent (% 26,49)- Akören (-% 2,08)

İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı
İlçe	Nüfus 2018	Nüfus Artışı %	Belediye S.	Mah.Say.	Şehir nüfus	Köy Say.	Köy Nüfus	Şehirli %	Alanı km2	Yoğunluk
Ahırlı	5.084	10,57	1	15	5.084	0	0	100,00	325	16
Akören	5.879	-2,08	1	14	5.879	0	0	100,00	640	9
Akşehir	93.233	-1,08	1	55	93.233	0	0	100,00	895	104
Altınekin	14.548	3,37	1	20	14.548	0	0	100,00	1.312	11
Beyşehir	73.768	1,45	1	67	73.768	0	0	100,00	2.054	36
Bozkır	26.287	1,17	1	52	26.287	0	0	100,00	1.105	24
Cihanbeyli	52.525	-0,05	1	47	52.525	0	0	100,00	3.702	14
Çeltik	10.071	5,25	1	14	10.071	0	0	100,00	640	16
Çumra	66.794	1,17	1	53	66.794	0	0	100,00	2.089	32
Derbent	4.455	3,60	1	13	4.455	0	0	100,00	359	12
Derebucak	6.473	2,32	1	12	6.473	0	0	100,00	451	14
Doğanhisar	16.029	-0,55	1	24	16.029	0	0	100,00	482	33
Emirgazi	8.949	3,04	1	16	8.949	0	0	100,00	798	11
Ereğli	145.389	1,23	1	87	145.389	0	0	100,00	2.214	66
Güneysınır	9.458	1,74	1	18	9.458	0	0	100,00	482	20
Hadim	11.970	0,82	1	32	11.970	0	0	100,00	1.165	10
Halkapınar	4.354	4,34	1	17	4.354	0	0	100,00	605	7
Hüyük	16.073	3,32	1	23	16.073	0	0	100,00	443	36
Ilgın	54.622	-0,37	1	56	54.622	0	0	100,00	1.636	33
Kadınhanı	33.036	3,79	1	53	33.036	0	0	100,00	1.568	21
Karapınar	49.766	0,37	1	42	49.766	0	0	100,00	2.623	19
Karatay	323.659	2,44	1	80	323.659	0	0	100,00	2.832	114
Kulu	50.667	2,23	1	46	50.667	0	0	100,00	2.234	23
Meram	342.315	-1,01	1	69	342.315	0	0	100,00	1.822	188
Sarayönü	26.875	1,33	1	26	26.875	0	0	100,00	1.620	17
Selçuklu	648.850	1,47	1	72	648.850	0	0	100,00	1.931	336
Seydişehir	64.687	-0,32	1	55	64.687	0	0	100,00	1.458	44
Taşkent	7.635	26,49	1	15	7.635	0	0	100,00	457	17
Tuzlukçu	7.280	11,25	1	15	7.280	0	0	100,00	704	10
Yalıhüyük	1.785	16,44	1	4	1.785	0	0	100,00	94	19
Yunak	23.093	5,55	1	42	23.093	0	0	100,00	2.101	11
Konya	2.205.609	1,17	31	1.154	2.205.609	0	0	100,00	40.838	54

Ekonomi

Konya sanayisi günümüzde birçok sektörde üretim yaparak tarihsel olarak kullanılan tahıl ambarı kimliğinin yanına sanayi şehri kimliğini de eklemiştir.

Konya’nın bir özelliği de; sanayisinin belli tür ürünlere dayalı olmayıp oldukça geniş bir sektörel alanda üretim yapmasıdır. Diğer bir ifade ile makine sanayisinden kimyaya, tekstilden otomotiv yedek parçaya, elektrik-elektronikten gıdaya, ambalajdan kâğıt sanayine kadar oldukça değişik üretim alanlarında faaliyet göstermektedir. Konya, 130 ülkeye ihracat yapmaktadır. 2013 rakamlarına göre Konya 1.3 Milyar $ ihracat yaparak Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne girmiştir.

Ticaret

Konya’nın Türkiye’nin ticari faaliyetleri için etkisi büyüktür. Konya iç bölgelerdeki iller içerisinde önemli bir hinterlant özelliğine sahiptir. Tarımsal üretim, sanayi faaliyetlerinin gelişmesi, nüfus potansiyeli ticaret faaliyetleri için burayı önemli bir pazar haline getirmiştir. Türkiye’nin orta noktasında sayıldığından Türkiye’nin bütün illeri ile kolayca ticaret yapabilmektedir. Ayrıca Türkiye ekonomisinede büyük katkıda bulunur.

Kültür

Ağız

Türkçenin Konya ilinde kullanılan ağzının Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan’ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, Ereğli hariç diğer ilçeler Mersin iliyle aynı grupta yer alır:

Müzeler

Şehirde çeşitli müzeler de bulunmaktadır.

1. Mevlana Müzesi
2. Konya Arkeoloji Müzesi
3. Konya Atatürk Evi Müzesi
4. Karatay Medresesi (Çini Eserler Müzesi)
5. Sırçalı Medrese (Mezar Anıtları Müzesi)
6. İnce Minare (Taş-Ahşap Eserleri Müzesi)
7. Konya Etnografya Müzesi
8. Konya İzzet Koyunoğlu Şehir Müzesi
9. Konya Sahibiata Müzesi

Tiyatro

Konya Devlet Tiyatrosu, 1997 aralık ayından bu yana, başta Konya olmak üzere, çevre il ve ilçelere çalışmalarını kesintisiz olarak sürdüren bölge tiyatrosudur.

Devlet Tiyatrosu olarak hizmet veren bina; anıt alanında, 1946 yılında Halkevi olarak yapılmış, Halkevleri kapatıldıktan sonra ise, sinema salonu olarak faaliyet göstermiş, daha sonra da İl Halk Kütüphanesi olarak kullanılmış bir mekandır. 1981 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yıl dönümünü Kutlama Koordinasyon Kurulu Başkanlığı ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü katkılarıyla gerekli onarım ve tefrişi yapılarak Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğüne tahsisi sağlanmıştır. 1997 yılında Yerleşik Bölge Tiyatrosu olarak Hizmet vermeye başlayan Tiyatro Binamız 257 salon, 36’sı balkon olmak üzere toplam 293 koltuktan oluşmaktadır. Konya Devlet Tiyatrosunun ilk açılış oyunu 19.12.1997 yılında Refik Erduran’ın yazdığı ve Tansu Aytar’ın yönettiği “Tamirci” adlı oyundur.

Etkinlikler

Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri (Şeb-i Arûs Törenleri) Şeb-i Arûs lügat manası düğün gecesi demektir. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi kendi ölümüne rabbine duyduğu aşktan dolayı sevgiliye kavuşma yani düğün gecesi demiştir. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi’nin ölüm yıl dönünlerinde 17 Aralık tarihlerine denk gelen haftalarda yapılan ve “Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri” olarak isimlendirilmeye başlanılan törenler, halk arasında Şeb-i Arus Şenlikleri olarak da anılmaktadır.

Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali

İlk kez 2004 yılında düzenlenen Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali önceleri Aralık ayındaki Vuslat Yıldönümü Anma Törenleri (Şeb-i Arûs) kapsamında yer alırken, 2008 yılından beri Eylül ayında, kapanış gecesi 30 Eylül’e, yani Mevlâna’nın doğum gününe gelecek şekilde düzenlenmektedir. Bu uygulama ile Mevlâna’yı anma ve anlamaya yönelik yeni bir zaman dilimi oluşturulması hedeflenmekte, “Konya Uluslararası Mistik Müzik Festivali”nin dünyanın sayılı festivalleri arasına girmesi için yoğun gayret sarf edilmektedir.

Mutfak

• Bamya çorbası
• Tirit
• Düğün Pilavı
• Etliekmek
• Fırın kebabı
• Sac Arası
• Yoğurt çorbası

Turizm

2009 yılında Konya’yı 1 milyon 717 bin 942 yerli ve yabancı turist ziyaret etti. Bu rakamın 1 milyon 338 bin 113’ünü yerli, 353 bin 233’ünü ise yabancı ziyaretçiler oluşturdu.

Alâeddin Camii

Alâeddin Camii, 1220 yılında Konya’da Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından aynı adı taşıyan tepe üzerinde (Alâeddin Tepesi) inşa ettirilmiş cami.

Sekiz Anadolu Selçuklu Sultanı burada gömülüdür.

• I. Alaeddin Keykubad
• I. Rükneddin Mesud
• I. Kılıç Arslan
• IV. Kılıç Arslan
• II. Süleyman Şah
• I. Gıyaseddin Keyhüsrev
• II. Gıyaseddin Keyhüsrev
• III. Gıyaseddin Keyhüsrev

Alâeddin Tepesi

Alâeddin Tepesi, Türkiye’nin Konya ilinin merkezine bağlı Karatay ilçesinde yer alan tepe. 450 x 350 metre boyunda olup, 20 metre yüksekliğinde olan tepe, höyük olarak adlandırılan protohistorik yerleşim yerlerinden biriydi.

Mevlana Müzesi

Mevlana Müzesi, Konya’da bulunan, eskiden Mevlâna’nın dergâhı olan yapı kompleksinde, 1926 yılından beri faaliyet gösteren müzedir. “Mevlana Türbesi” olarak da anılır.

(Yeşil Kubbe) denilen Mevlana’nın türbesi dört fil ayağı (kalın sütun) üzerine yapılmıştır. O günden sonra yapı faaliyetler hiç bitmemiş, 19. yüzyılın sonuna kadar yapılan eklemelerle devam etmiştir. Osmanlı sultanlarının bir kısmının Mevlevi tarikatından olması Türbe’ye özel bir önem verilmesini ve iyi korunmasını sağlamıştır.

Müze alanı bahçesi ile birlikte 6.500 m² iken, yeri istimlak edilerek Gül Bahçesi olarak düzenlenen bölümlerle birlikte 18.000 m²ye ulaşmıştır.

Bağlı bulunduğu Kültür Bakanlığı’na en çok gelir getiren ikinci müzedir. (Birinci Topkapı Sarayı müzesi.)

Mevlana hakkında menkıbelerin anlatıldığı Ahmed Eflaki’nin kitabı “Arifler’in Menkıbeleri”nde Mevlana’nın babası için türbe yaptırmak isteyen devrin sultanına “gök kubbeden daha görkemlisini yapamayacağınıza göre zahmet etmeyin” dediği rivayeti yer alır. Türbe, Mevlana’nın ölümünden sonra inşa edilmiştir.

Camiler

• Alaaddin Camii
• İplikçi Camii
• Sahipata Camii
• Sadrettin Konevi Camii
• Şems-i Tebrizi Camii
• Kadı Mürsel Camii
• Tursunoğlu Camii
• Selimiye Camii
• Aziziye Camii
• Şerafettin Camii
• Kapu Camii
• Nakiboğlu Camii

Kiliseler

• Aya Elenia Kilisesi
• Konya Saint Paul Kilisesi
• Sille Siyata Manastırı

Çatalhöyük

Çatalhöyük günümüz Konya Şehri’nin güneydoğusunda, Hasandağı’nın yaklaşık olarak 136 kilometre uzağında, Konya Ovası’na hakim buğdaylık arazide bulunmaktadır. Doğu yerleşimini, en son Cilalı Taş Devri sırasında ovadan 20 metre yüksekliğe kadar ulaşan bir yerleşim birimi oluşturmaktadır. Ayrıca, batıya doğru da ufak bir yerleşim birimi ve birkaç yüz metre doğuya doğru da bir Bizans yerleşimi bulunmaktadır.

Spor

2016-17 Sezonunda Torku Konyaspor, futbolda Türkiye Kupası şampiyonu oldu.

2018-2019 Sezonu sonunda, Konyaspor, Süper ligi 8.sırada tamamlamıştır. Anadolu Selçukspor ise 2. Lig takımıdır. BAL’da 3, kadınlar futbol liglerinde iki takımı daha vardır. Basketbol 1. Lig takımı Konyaspor, play-off maçları yarı finalinde yenilerek, lig 4.sü olmuştur. Voleybol erkekler 1. Ligindeki iki takımı da küme düşmüştür. Voleybol 2. Liglerinde 3, bölgesel liginde de 3 takımı vardır.

Ziraat Türkiye Kupası’nda Anadolu Selçukspor 3.turda, Konyaspor 4.turda elenmişlerdir.

Havacılığı sevdirmek amacıyla kurulan Mevlana Sportif Havacılık Kulübü’nün merkezi Meram’dadır. Yamaç paraşütü ve model uçak alanlarında hizmet vermektedir. Kulüp üyeleri özellikle yaz ve bahar aylarında hafta sonları toplanarak etkinlikler düzenlemekte, model uçak gösterileri yapmaktadır. Octocopter adı verilen hava aracı ile firmaların havadan fotoğraf çekimi ihtiyacına cevap verilmektedir.

Önemli spor tesisleri: Konya BŞB. Stadyumu (41.980) ve Konya Spor ve Kongre Merkezi (10.000)’dir.

Yönetim

Konya’da ilk mahalli teşkilatın 1830 yılında Çarşı Ağalığı (İhtisap Ağalığı) adı altında kurulduğu belirtilmektedir. Bu teşkilatın 1876 yılında belediye teşkilatı haline dönüştürülmesiyle Konya İlk belediyesine sahip olmuştur. Konya Belediyesi’nin kuruluş tarihiyle ilgili olarak bazı kaynaklarda 1868 yılı verilmektedir.Belediye Başkanı olarak Muhasebeci Rahmi Bey’in adı geçmekte olup görevden ayrılış tarihi 1869’dur. 1869-1876 yılları arasında herhangi bir belediye başkanı kaynakta belirtilmediğinden, Belediye’nin kuruluş tarihini 1876 olarak kabul etmek daha doğru olacaktır.

Seyyahlar 1800 ve daha sonraki yıllarda Konya nüfusunu 15.000-20.000 arasında göstermiştir. 1853 yılında Konya’ya gelmiş olan jeolog P.D. Techihatchef şehrin nüfusunun 22.500, 1890 yılında ise Seyyah M. Gine 44.000 olduğunu yazmaktadır.

1868 yılı salnamesi Konya nüfusunu 16.732 Sille ve Hatunsaray ile birlikte 17.649 olarak göstermektedir. 1884 salnamesine göre nüfus 40.795’tir. 1894 salnamesine göre ise, 9.265 hanede 42.318 Müslüman, 1566 Ermeni, 899 Rum olmak üzere toplam 44.762’dir.

Seyyahnamelerin ve salnamelerin verdiği rakamlar Konya nüfusunun uzun yıllar 20.000-40.000 arasında olduğunu, fazla bir değişiklik göstermediğini, şehrin çeşitli nedenlerle gelişemediğini belirtmektedir.

1923 yılında Belediye’nin bütçesi, 64.000 TL’dir. Belediye hizmet sahası 110 km²’dir. Şehirde elektrik yoktur ve içme suyu, Su Komisyonu tarafından işletilmektedir. Bu yıllarda belediye su dağıtım işleriyle ilgilenmemektedir. İçme suyu kaynağı olarak o yıllarda Çayırbağı kaynağı kullanılmaktaydı.

Büyükşehir Belediyesine Geçiş

1989 yılı Mart ayında yapılan mahalli ( yerel) seçimlere Konya Büyükşehir ve üç merkez ilçe (Meram-Selçuklu-Karatay) olarak girilmiş ve artık Konya biri Büyükşehir olmak üzere dört belediye başkanıyla idare edilmeye başlamıştır.

13 Temmuz 1987’de temeli atılan Hafif Raylı Sistem, Eylül 1992’de hizmete girmiştir. 28.09.1989 tarihinde Konya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuş ve BESO son bulmuştur.BESO’nun su ile ilgili görevleri ve Fen Müdürlüğü tarafından yürütülen kanalizasyon işleri, KOSKİ’ye geçmiştir.BESO’ya ait otobüs işletmesi, Otobüs İşletmeleri Genel Müdürlüğü adı altında faaliyetlerine devam ettikten sonra Eylül 1992’de Hafif Raylı Sistem’in de devreye girmesiyle Toplu Ulaşım İşletmesi adını almıştır.

1993 yılında Konya Büyükşehir Belediyesi, Japonya’da dünyanın en başarılı on belediyesinden birisi olarak adını dünyaya duyurmuştur.

Eğitim

Konya; Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Mersin gibi birden fazla üniversiteye sahip olan illerdendir. Konya’da 3 adet devlet üniversitesi ve 2 adet vakıf üniversitesi bulunur.

Vakıf üniversiteleri

• Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi
• KTO Karatay Üniversitesi

Devlet üniversiteleri

• Konya Teknik Üniversitesi
• Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Selçuk Üniversitesi

Konum

Konum Bilgileri Tablosu

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı	Alanı km²	Rakım mt.	Merkeze km	Ulaşan Yollar
Ahırlı	1990	325	1.216	119	-01=>42-53
Akören	1987	640	1.108	68	-01=>42-58, 42-50, 42-61
Akşehir	Cumh.önce	895	1.027	131	/ -10,  -03-04
Altınekin	1987	1.312	984	65	-02=>42-03
Beyşehir	Cumh.önce	2.054	1.152	90	-11,  -08,  -01
Bozkır	Cumh.önce	1.105	1.137	129	-01,  -06, 42-50
Cihanbeyli	1926	3.702	963	98	-01, 42-04, 42-07
Çeltik	1990	640	852	191	-02=>42-87
Çumra	1926	2.089	1.018	59	-04=>42-25,  -14=>42-40
Derbent	1990	359	1.479	76	-12=>42-77
Derebucak	1987	451	1.229	140	-01
Doğanhisar	1957	482	1.188	103	/ -11=>42-81, 42-90
Emirgazi	1990	798	1.087	141	/ -15=>42-28, / -13=>42-28
Ereğli	Cumh.önce	2.214	1.053	153	/ -15,  -09, 42-29
Güneysınır	1990	482	1.095	87	-05=> -07
Hadim	1926	1.165	1.526	135	-02,  -02
Halkapınar	1990	605	1.174	173	-16 (Ereğli)=>42-29
Hüyük	1987	443	1.251	96	-07=>42-81, 42-79, 42-80
Ilgın	Cumh.önce	1.636	1.039	89	/ -11, 42-85, 42-78
Kadınhanı	Cumh.önce	1.568	1.121	58	/ -11, 42-88, 42-92
Karapınar	Cumh.önce	2.623	997	102	/ -14, 42-42, 42-28
Karatay	1987	2.832	1.023	4	-13, / -14
Kulu	1954	2.234	997	148	-01, 42-08
Meram	1987	1.822	1.027	4	-01, 42-50
Sarayönü	1959	1.620	1.064	48	/ -11=>42-02
Selçuklu	1987	1.931	1.024	3	/ -12,  -03
Seydişehir	Cumh.önce	1.458	1.133	107	-08,  -01,  -01
Taşkent	1987	457	1.409	145	-02, 42-37
Tuzlukçu	1990	704	994	127	-02=>42-85
Yalıhüyük	1990	94	1.106	114	-01
Yunak	1953	2.101	1.101	170	-02, 42-89, 42-87
Konya	Cumh.önce	40.838	1.023
*Metropol İlçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Altyapı

Ulaşım

Karayolu

Karayoluyla, Ankara’ya 3, Antalya’ya 4, Eskişehir’e 5, İstanbul’a 9, Adana’ya 5 saat uzaklıktadır.

Demiryolu

Ankara-Konya hızlı tren hattının tamamlanmasıyla Konya-Ankara Konya-Eskişehir ile Konya-İstanbul arası tren garlarından ulaşım sağlanabilir. Hızlı tren günümüzde Konya ile Ankara arasını 1 saat 45 dakikaya indirmiştir. Bu süre yeni trenlerin alımıyla 1 saat 30 dakikaya inecektir. Günlük iki yönlü 16 sefer ile şu an hizmettedir. İstanbul’dan başlayan tarihî Hicaz Demiryolu hattı, şehir merkezinden geçmektedir. Günümüzde demiryolu ulaşımı bu hattan sağlanmaktadır.

Havayolu

2000 yılında sivil hava trafiğine açılan Selçuklu ilçesi sınırları içinde bulunan ve 141,000 m²’lik alan üzerine kurulu olan Konya Havaalanı, DHMİ ile Türk Hava Kuvvetleri ortak yönetimindedir. 3. Ana Jet Üs Komutanlığı da burada bulunmaktadır.

Raylı sistem

Alaaddin Tepesi ile Selçuk Üniversitesi kampüsü arasındaki takriben 20 km.lik hatta, 60 tramvay vagonu ile 24 saat boyunca yolcu taşımacılığı yapılır.Eylül 2015’te Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından yapımı tamamlanan Alaaddin-Adliye Tramvay Hattı ile iyileştirme çalışmaları tamamlanan mevcut Alaaddin-Selçuk Üniversitesi hattında tramvay seferleri başlamıştır.

Metro

23 Nisan 2015’te başbakan Ahmet Davutoğlu Konya Dedeman Oteli’nde gerçekleşen proje tanıtım toplantısında, Konya tarihinde yapılacak en büyük ulaşım projesi olan metronun müjdesini verdi. Konya Metrosu 3 etapta, toplamda 44,7 kilometre olacak ve 3 milyar liraya mal olacak. Proje 2020 yılında tamamlanacak. Metro ile Yüksek Hızlı Tren hattı entegrasyonu sağlanacak. Etaplar halinde yapılacak projenin ilk etabı Kampüs-Alaaddin-Gar-Beyhekim arasında; 2. Etabı Fetih Caddesi-Karatay’da, 3. Etabı Necmettin Erbakan Üniversitesi-Çevre Yolu-Yeni Gar arasında olacak. 

10 Ekim 2015 tarihinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Feridun Bilgin, Konya’nın dört bir yanını birbirine bağlayacak Konya Metrosu Projesi’ne ilişkin hazırlıkların tamamlandığını belirterek, 13 Ekim’de etüt, proje ve mühendislik hizmetleri işi ihalesine çıkılacağını söyledi. Bu tarihte ihalesi yapılan Konya metrosu projesine ilişkin teklif veren 7 firmadan 4’üne teknik ve mali tekliflerini sunmaları için davet gönderildi.

Kardeş kentler

MISIR	DAMANHUR
VİETNAM	TAY-HİNİ
TUNUS	KAİROUAN
ÇİN	URUMÇİ
SUUDİ ARABİSTAN	MEKKE
KIRGIZİSTAN	KARAKOL
BOSNA HERSEK	TRAVNİK
ÇİN	Xİ’AN
KOSOVA	PRİZREN
KOSOVA	PRİŞTİNE
TÜRKMENİSTAN	MERV
ÖZBEKİSTAN	URGENÇ
CEZAYİR	SETİF
AZERBAYCAN	NEFTÇALA
UKRAYNA	GÖZLEVE
BOSNA HERSEK	KONJİC
AFGANİSTAN	BELH
SUDAN	GADAREF
ÇİN	HENAN
PAKİSTAN	MULTAN
JAPONYA	KYOTO
GÜNEY KORE	GANGNEUNG
FAS	FEZ
BOSNA HERSEK	SARAY BOSNA
MAKEDONYA	KALKANDELEN
FİLİSTİN	HEBRON EL HALİL
İTALYA	VERONA
TANZANYA	ZANZİBAR
LÜBNAN	TRABLUS
KAZAKİSTAN	ŞİMKENT
ÇİN	KAŞKAR
İSPANYA	CORDOBA
BANGLADEŞ	SYLHET
IRAK	KERKÜK
NİJER	AGADEZ
YEMEN	ADEN
HİNDİSTAN	AJMER
TUNUS	SFAX
TACİKİSTAN	KULOB
ÇİN	YANGZHOU
ALMANYA	HANNOVER
SENEGAL	TOUBA MOSQUCE
CİBUTİ	CİBUTI
AFGANİSTAN	KABİL
MOĞOLİSTAN	BAYAN ÖLGİİ
MISIR	GARBİYE
BOSNA HERSEK	GRAJDE
İRAN	TEBRİZ