Dikilitaş -Sultanahmet-
Roma İmparatoru I. Theodosius tarafından MS 390 senesinde Mısır’dan getirilerek günümüz Sultanahmet Meydanı olan Antik hipodrom alanında Yılanlı sütun yanına dikilmiştir.
Kırmızı asvan granitinden yapılmış olan Dikilitaş Mısır Firavunu III. Tutmonis tarafından MÖ 15. Yüzyılda yaptırılarak Kardak Tapınağının yedinci pilo güneyine dikilmiştir.
Mısır’ı işgalinden sonra bölgeye hakim olan Roma İmparatorlarından II. Constantius MS 357 yılında tahta geçişinin 20. Yılı şerefine Dikilitaşı Kardak Tapınağından söktürerek Nil nehri üzerinden İskenderiyeye getirtti. Bu tarihten yaklaşık kırk sene kadar sonra MS 390 senesinde İmparator I. Theodosius dikilitaşı İskenderiyeden İstanbul’a getirtterek şu anda ki yerine koydurdu.
İlk uzunluğu takribi 30 m civarında olan dikilitaş çeşitli nedenlerle uzunluğu 18 metreye kadar düşmüştür. Ağırlığı 200 ton civarındadır.
19.yy Dikilitaş
Dikilitaşta bulunan Eski Mısır yazıtları;
Kuzeybatı cephesi
“18. sülaleden Yukari ve Asagi Mısır’ın sahibi 3. Tutmosis, Tanrı Amon’a kurbanını sunduktan sonra Horus’un yardımıyla bütün denizleri ve nehirleri hükmü altına alarak hükümdarlığının otuzuncu yılı bayramında bu sütunu daha nice zamanların getireceği bayramlar için yaptırdı ve dikti.”
Kuzey cephesi
“Gizli ve kutsal ismin her tecellisine mazhar olan tanrı Amon’a kurbanını büyük bir acz içinde sunduktan sonra, ondan yardımlar dilenerek güneyin dostu, dinin nuru iki tacın (Aşağı ve Yukarı Mısır) sahibi, kudretli hükümdar ülkesinin sınırlarını Mezopotamya’ya kadar götürmeye azmetti.”
Güneydoğu cephesi
“Güneşin doğduğu sırada sahip olduğu altın renkleri dünyaya yayan Horus’un verdiği kuvveti, serveti, kuvvetli sevgi, saygıyı taşıyan ve Aşağı ve Yukarı Mısır’ın tacına sahip olan ve bizzat Güneş tarafından seçilmiş olan firavun, bu eseri babası Ra için yaptırdı.”
Güney Cephesi
“Tanrı Horus’un lütfuna mazhar olan ve Güneş’in oğlu unvanını taşıyan Aşağı ve Yukarı Mısır’ın hükümdarı olan firavun, kudret ve adaletle bütün ufuklara nur saçtı. Ordusunun önüne geçti. Akdeniz’de dolaştı, bütün dünyayı mağlup etti. Sınırlarını Naharin’e kadar yaydı. Mezopotamya’ya azimle gitti, büyük savaşlar yaptı“.
Dikilitaşın kaidesinde yer alan yazılarsa Doğu Roma İmparatorluğunda adet olduğu üzere Grekçe ve Latince yazılmış.
Grekçe yazı bir anlatıcı ağzından şöyle diyor
| « Devamlı bir suretle yerde duran bu taşı dikme cesaretini İmparator Theodosius gösterdi ve yardımına Proclus çağrıldı. Bu şekilde otuz iki günde yerine dikildi. » |
Latince metinse taşın ağzından yazılmış
| « Önceleri direnmiştim; fakat yüce efendimizin emirlerine itaat ederek, yenilen tiranlar üzerinde zafer çelengini taşımam gerekti. Her şey Theodosius ve onun kesintisiz sülalesine boyun eğiyor. Bana da galip geldiler ve reis Proclus’un idaresi altında otuz günde yükselmeye mecbur oldum. » |
