Yılkı Atları

Yılkı atları, doğada serbestçe dolaşan yabani atlardır.

Günümüzde çiftçi gibi hayvana ihtiyaç duyan fakat kışları hayvanı besleyebilecek maddi gücü olmayan kişiler bu atları kendi kendine yiyecek bulması için doğaya salar, sıcak mevsimde hayvana ihtiyacı olduğunda yakalarlar. Fakat bu uygulamaların yapıldığı yerlerde at sahibi yabanda gezen çok at olduğundan bıraktığı aynı atı ertesi yıl tekrar yakalayamayabilir. Sonuçta, ihtiyaç hayvan olduğundan, hangi hayvanın yakalandığı önemli değildir. Böylece at, yıldan yıla başka kişilerin hizmetinde kullanılır. Bu nedenle bu atların sahibi de yoktur. Ayrıca ehlileştirilmemiş anlamında da kullanılan bir sözcüktür.

Eski metinlerde sıkça geçen “yılkı” kelimesi bazı araştırmacılara konu olmuştur. Eski Uygur Türkçesinde, Divân-ı Lügati’t-Türk’te kısmen farklı anlamlarda kullanıldığı görülmekteyse de, Orhun Abideleri ve Dede Korkut Hikayeleri’nde, bugün kullanıldığı gibi at, at sürüsü yerine kullanılmaktadır.

Özgürlüklerinden ödün vermeyen bu atları, ülkemizde Sandıklı ilçesinde, Akdağ eteklerinde Kocayayla’da ve Erciyes dağı eteklerinde görmek mümkündür.

On oniki attan oluşan gruplar (Öğrekler) halinde dolaşır, her öğreğin bir lideri vardır. Kışın zorlu yaşam şartlarında ve kurtların saldırılarına karşı bu şekilde mücadele eden yılkılar, kışları çam ormanlarının altlarını sığınak olarak kullanırlar.

Hatta Erciyes Dağı eteklerinde sayıları yüzleri bulan, insanların yanına yaklaşmaktan korkan ve dörtnala koşan yılkı atlarını kar üstünde fotoğraflayabilmek için Türkiye’nin dört bir yanından gelen fotoğrafçıların yakaladığı renkli kareler turizme de katkı sağlıyor.

KİTAPLARA KONU OLAN YILKI ATI

İlk olarak 1970’de yayımlanan, Abbas Sayar’ın ilk romanı -ya da uzun öykü- Yılkı Atı, köy temalı romantik bir eserdir.

Yılkı Atı, biçem ve dil yönüyle olmasa da, işlediği sıra dışı konu -atların yılkılık psikolojisi diyebiliriz- itibariyle, edebiyatımızda daha yaygın olan Toplumcu Gerçekçi Köy Romanı çizgisinden ayrılır.

Yılkıdaki atların bedensel, tinsel, düşünsel mücadelelerinin duru bir dille anlatıldığı eser, 1971’de TRT Roman Başarı Ödülü almıştır.

Orta Anadolu’nun köylüklerinde geçen öykü, Üssünoğlu İbram adında huysuz bir rençperin, bir zamanlar çok semeresini yediği ama yaşlanıp işe yaramaz olduğunda gözden çıkarıp yılkıya saldığı Dorukısrak’ın zorlu mücadelesini anlatır.