YAĞIŞ VE ÇEŞİTLERİ
Havadaki su buharının yoğunlaşarak sıvı ya da katı hâlde yere düşmesine yağış denir. Yağış oluşumu için hava kütlesinin yükselmesi gerekir. Oluşumlarına göre yağış çeşitleri şunlardır:
Yamaç (orografik) yağışları, hava kütlesinin dağ yamacı boyunca yükselerek yoğunlaşmasıyla oluşur (Görsel 1.97.). Genellikle dağların kıyıya paralel olarak uzandığı alanlarda görülür. Yeryüzünde orografi k yağışlar en tipik olarak Güneydoğu Asya ve Batı Avrupa kıyılarında görülür.
Cephe (frontal) yağışları, sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşma alanlarında oluşur (Görsel 1.98.). Yeryüzünde bu yağışların en çok görüldüğü alanlar; Akdeniz iklim kuşağı (kış mevsimi), orta kuşak ve 60° enlemleridir.
Yükselim (konveksiyonel) yağışları, ısınarak yükselen havanın aniden yoğunlaşması ile oluşur (Görsel 1.99.). Ekvator’da yıl boyunca, orta kuşaktaki karasal bölgelerde ise ilkbahar ve yaz aylarında görülür.
Yağışın yeryüzüne dağılışına bakıldığında bölgeler arasında büyük farklar olduğu görülür (Harita 1.30.)
En çok yağış alan yerler şunlardır:
• Ekvator ve çevresi (Amazon ve Kongo havzaları ile Güneydoğu Asya Adaları)
• Güneydoğu Asya kıyıları (Hindistan, Bangladeş, Çin’in güneydoğusu, Japonya vb.)
• Orta kuşak karalarının batı kıyıları (Kuzey Amerika’nın Alaska kıyıları, Batı Avrupa vb.)
• Güney Amerika’nın güneybatısı, Madagaskar ve Avustralya’nın doğusu
En az yağış alan yerler şunlardır:
• Kutup bölgeleri
• 30° DYB alanları
• Soğuk su akıntılarının görüldüğü kıyılar
• Denizlerden ve okyanuslardan uzak, etrafı dağlarla çevrili alanlar
KAYNAKÇA:
MEB Ortaöğretim Coğrafya – 9. Sınıf Ders Kitabı ( İsmail ÖZDOĞAN Kenan TÜRKEZ Mutlu KARAKOÇ )
