TAKSONOMİ NEDİR?
Tür, cins, alt tür popülasyonlar düzeyindeki kategorilerde kalıtsal yolla döllere aktarılan ve akrabalık bağı kuran canlıları sınıflandırma da kullanılan kurallar ve prensipler bütünüdür.
Taksonominin ilk amacı farklılık ve benzerliklerini, yeryüzünde yayılışlarını, hangi karakterleriyle diğer canlılarla homolojik benzerlikler gösterdiğini, akrabalık bağlarını saptamaktır. Sonrasında bu akrabalık ilişkilerine göre tüm canlıları klasifike etmeyi ve bir gruba dâhil etmeyi amaçlar.
Klasifikasyonların ana dayanım noktaları canlılar arası homolog karakterlerin varlığıdır. Homolog karakterler ortak atalık yoluyla, türler arasında oluşan ve nesilden nesile aktarılan yapısal benzerliklerdir. Tamamen kalıtsal karakterlere göre şekillenirler.
Mendel, bu kalıtımsal genetiği, 2 yasasından yola çıkarak aşağıdaki gibi açıklamıştır:
- Belli bir karakteri belirleyen kalıtsal belirleyiciler vardır.
- Her ergin bireyin hücrelerinde bir karaktere ait 2 belirleyici (2 allel) bulunmaktadır. F1 de bunlardan biri dominant diğeri resesiftir.
- Kalıtsal belirleyiciler gamet hücreleri aracılığı ile dölden döle nakledilir. Eşey hücreleri oluşumu sırasında, ayrılan allellerin taksimi tamamen bağımsız ve eşit şekilde gerçekleşir Söz konusu olan kalıtımla homolog karakterler dölden döle aktarılır ve canlılar arasında homolojik yapıların varlığından söz edilir.
Bu homolog üyelere en yaygın örnek olarak tetrapodların 5 parmaklı el ve ayak yapısı gösterilir. Bu örnek canlılar arasında bir homoloji söz konusu olduğuna ve buna dayanarak bir akrabalık sürecinin işlediğinin ve yapısal benzerliklerin canlılar arasında tamamen var olduğunun kanıtıdır.
- Homolog Yapılar (Soldan Sağa: İnsan, At, Kedi, Yarasa, Kuş, Balina uzuvları)
Bu sınıflandırma homolojik karakterlere göre oluşturulurken birtakım taksonlar söz konusu olur. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Üst Alem
- Alem
- Alt Alem
- Grup
- Üst Şube
- Şube
- Alt Şube
- Üst Sınıf
- Sınıf
- Alt Sınıf
- Üst Takım
- Takım
- Alt Takım
- Üst Familya (Aile)
- Familya (Aile)
- Alt Familya (Aile)
- Oymak
- Cins
- Tür
- Alt Tür
Tüm bu taksonlar arası söz konusu olan akrabalık bağları genetik kökenlerle aktarılan benzerliklere göre şekillenir.
Canlıların Sınıflandırılmasında İnsanın Yeri
- Üst Alem (super kingdom) : Canlılar
- Alem (kingdom) : Animalia
- Alt Alem (sub kingdom) : Metazoa
- Şube (phylum) : Chordata
- Alt Şube (sub phylum) : Vertebrata
- Üst Sınıf (super class) : Tetrapoda
- Sınıf (class) : Mammalia
- Alt sınıf (sub class) : Eutheria
- Takım (order) : Primata
- Alt takım (sub order) : Anthropoidea
- Ara takım (infra order) : Catarrhini
- Üst aile (super family) : Hominoidea
- Aile (Family) : Hominidae
- Alt aile (sub family) : Homininae
- Oymak (tribe) : Hominini
- Cins (genus) : Homo
- Tür (species) : Sapiens
- Alt tür (sub species) : Sapiens
İnsan canlılar arasında klasifike edilirken diğer üst taksonlarla olan homolojilerine göre bir yer belirlemiştir. Sistematik taksonomide baz alınan karakterler evrimsel eğilimlerinin, anatomik karakterlerin yanında; diğer takımlarla arasındaki benzeşimler, davranış örüntüleri dikkate alınır.
