MEVSİMLER

Yılın iklim şartları bakımından farklılık gösteren bölümlerine mevsim denir. Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliğine bağlı olarak oluşan mevsimlere matematiksel mevsimler denir. 

Mevsimlerin başlangıcı olarak dört önemli tarih bulunmaktadır. Bunlar, 21 Haziran-21 Aralık (gün dönümü ya dasolstis) ve 21 Mart-23 Eylül (ekinoks ya da gece-gündüz eşitliği) tarihleridir.

21 HAZİRAN (GÜN DÖNÜMÜ)

• 21 Haziran’da Güneş ışınları, öğle vakti Kuzey Yarım Küre’de bulunan Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla düşer (Görsel 1.50.).
• Yengeç Dönencesi’nde öğle vakti, düz zeminlerdeki cisimlerin gölgesi oluşmaz.
• Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de yaz, Güney Yarım Küre’de ise kış mevsimi yaşanmaya başlar.
• Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Güney Yarım Küre’de ise en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
• Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; Güney Yarım Küre’de ise geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar.
• Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer. Bu yüzden Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz, Güney Kutup Dairesi’nde ise 24 saat gece yaşanır.
• Güneyden kuzeye doğru gidildikçe gündüz süreleri uzar.

21 ARALIK (GÜN DÖNÜMÜ)

• 21 Aralık’ta Güneş ışınları, öğle vakti Güney Yarım Küre’de bulunan Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşer (Görsel 1.51.).
• Oğlak Dönencesi’nde öğle vakti düz zeminlerdeki cisimlerin gölgesi oluşmaz.
• Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Kuzey Yarım Küre’de ise en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
• Bu tarihten sonra Güney Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; Kuzey Yarım Küre’de ise geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar.
• Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de yaz, Kuzey Yarım Küre’de ise kış mevsimi yaşanmaya başlar.
• Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer. Bu yüzden Güney Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz, Kuzey Kutup Dairesi’nde ise 24 saat gece yaşanır.
• Kuzeyden güneye doğru gidildikçe gündüz süreleri uzamaktadır.

21 MART VE 23 EYLÜL (EKİNOKS TARİHLERİ)

• Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik açıyla düşer (Görsel 1.52.).
• Ekvator’da öğle vakti düz zeminlerdeki cisimlerin gölgesi oluşmaz.
• Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
• Dünya’nın her yerinde gece-gündüz eşitliği (ekinoks) yaşanır.
• Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğar, aynı anda batar.

KAYNAKÇA: COĞRAFYA – 10 Ders Kitabı ( Kenan TÜRKEZ – Mutlu KARAKOÇ – Nurullah BALŞEN – Tolga PEKTAŞ – İsmail ÖZDOĞAN)  ISBN 978-975-11-4530-7