Kasım Tınıstanov (1901 – 1938)

            Ünlü alim, şair ve dilci Kasım Tınıstanov 09.09.1901 tarihinde Isık-Köl ilinin Isık-Köl ilçesine bağlı Çırpıktı köyünde doğdu. 1909 yılından 1912 yılına kadar Sazanovka köyündeki ilkokulda, 1924-1916 yıllarında Karakol yehrindeki Rus yerlilerinin mektebinde eğitim gördü. 1924 yılında Taşkent’teki Kırgız-Kazak Enstitüsü’nden mezun oldu. 1923-1924 yıllarında “Ak col” gazetesi ve “Caş kayrat”, “Sanat” dergilerinde çalıştı . Aynı zamanda Kara-Kırgız ilmî komisyonu üyesi oldu. 1925 yılının Ağustos’unda “Erkin-Too” gazetesinin redaktörlüğüne atandı. 1930 yılından 1937 yılına kadar ilmî memur, sonra Kırgız Kültür Kuruluşu Enstitüsü’nde müdür olarak çalıştı. Aynı yıllarda da Kırgız Pedagoji Enstitütüsü’nde çalıştı ve 1932 yılında doçent, 1936 yılında profesör oldu. Kasım Tınıstanov Ekim Ihtilali sonrasındaki Kırgız Yazı Dili’nin temelini atanlardandır. O arap alfabesinin temeline dayanan ilk Kırgız alfabesini yaptı. Kasım Tınıstanov, “Kırgız Adabiy Tilinin Cañı Dolbooru (Kırgız Edebi Dilinin Yeni Projesi)” (1934), “Okuu Kitebi (Okul Kitabı)” (1924), “Çoñdor üçün Alippe (Büyükler için Elifba)” (1926), “Bizdim Til (Bizim Dil)” (1927), “Kırgız Tilinin Morfolofiyası (Kırgız Dilinin Morfolojisi)” 1934), “Kırgız Tilinin Sintaksisi (Kırgız Dilinin Sentaksı)” (1936) gibi kitapların yazarıdır. Şiirleri 1920 yıllarından itibaren yayınlanmaya başladı. 1928 yılında “Kasım Irlar Cıynagı (Kasım’ın Şiir Kitabı)” adlı ilk şiir kitabı Moskova’dan yayınlandı. Kırgız edebiyatçılarından ilklerden olarak “Internatsiyonal” marşını ve Krılov’un bafllarını Kırgızcaya çevirdi. Kasım Tınıstanov, 6 Kasım 1938 tarihinde halk düşmanı iftirasıyla kurşuna dizilmiştir.

Eserleri

Okuu Kitebi (Okul Kitabı), 1924.

 Kasımdın Irlarının Cıynagı (Kasım’ın Şiirlerinin Kitabı), Şiir kitabı, 1925.

Okuu Cazuu Bil (Okuma Yazma Ögren), 1927.

Ene Tili (Ana dili), Kırgız dilindeki sesleri ve kelime tamlamalarını içeren okul kitabı, 1928

 Canı Ayıl (Yeni Köy), Ilkokullarının 1. bölümleri için okul kitabı, 1929.

Ene Tilibiz (Ana Dilimiz), Ilkokul ögrencileri ve vatandaşlar için kılavuz, 1931.

Til Sabagı (Dil Dersi), 2. sınıflar için Kırgız Dili ders kitabı, 1932)

Kırgız Adabiy Tilinin Cañı Dolbooru (Kırgız Edebi Dilinin Yeni Projesi), 1934.