YUNAN MİTOLOJİSİ

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan’da evrenin yaratılış süreci, tanrılar, tanrıçalar ve kahramanların (bu kahramanların birçoğu yarı Tanrı’dır) başından geçen olayları konu edinen öğretilerle dolu hikayeler içerir.

Ayrıca eski Yunan dilinin temelini oluşturan da bu mitlerdir. Günümüzde ulaştığımız kaynaklar bu efsane ve masalların o dönemde yaşamış ‘’Myhtos’’ denilen derleyici/yazarlar tarafından oluşturulan yazılı halleridir. Mitoloji hakkında detaylı bilgi edinebilmek için dönemin sanat eserlerindeki ince ayrıntılardan ipuçları da elde edilir. Bu sebepledir ki sanat tarihi biliminin bir konusu da mitolojidir.

Çoğu Avrupa mitolojisini hatta Yakın doğu Mitolojisini de yoğun biçimde etkileyen Yunan mitolojisi ayrıca önemlidir. Romalılar ’da tüm Yunan tanrılarını kabul etmiş ancak onlara farklı isimler bulmuşlardır.

Yunan Mitolojisi – Yaratılış

Yunan mitolojisine göre başlangıçta sonsuz bir boşluk olan Khaos vardı. Bu boşluktan;

  1. Gaia: Toprak ana
  2. Tartaros: Ölüler ülkesinin en derin yeri
  3. Eros: Aşk
  4. Nyks: Gece
  5. Esir: Dünyayı saran ışıklı tabaka
  6. Hemera: Gün

Var oldu.

Khaos’tan var olan Gaia tek başına Uranus(Gökyüzü) ve Pontus’u (Denizler) doğurup, dağları yarattı. Sonra Uranus ve Pontus ile birleşerek evreni Yunan tanrıları ile doldurdu.

Gaia ile Uranus’un birleşmesinden altı erkek tanrı Okeanos, Krios: Hyperion; İapetos, Koios, Kronos ve altı dişi tanrı Theia, Rhea, Themis, Phoebe, Tethys, Mnemosyne adında 12 tanrı meydana gelirken üç kyklop Brontes(Gök Gürültüsü), Steropes (Şimşek), Agres (Yıldırım) ve yüz kollu olarak tanımlanan Hekantonkheirler Kattos, Briareus, ve Gyes’ de meydana geldi. Yunan mitolojisinde bu 12 Tanrı ‘’Titanlar’’ adı altında geçer.

Gaia’nın Pontus ile birleşmesinden de 3 erkek 2 dişi deniz tanrı ve tanrıçaları doğar. Bunlardan erkek olanların isimleri Nereus, Phorkys, Thaumas dişi olanların isimleri ise Eurybia ve Keto’dur.

Uranus doğan çocuklarından iğrenen ve onları doğar doğmaz toğrağın derinliklerine kapatan bir yapıya sahiptir. Ancak Gaia ve Uranus’un birlikteliğinden meydana gelen Kronos babası Uranus’un  bu davranışına sessiz kalmaz ve ona acımaz…

Uranus’un toprağa saçılan kanlarından;

  1. Erinsyler (Öç tanrıçaları)
  2. Giantlar (Devler)
  3. Orman Perileri

Ve denize düşen erkeklik organından Aphrodite doğar.

12 Titan hüküm sürmeye ve tanrılar doğmaya başlar. Ancak gün gelir ve yaşanılanlar tekrar eder. Titanlar devrilirlen Olymposlu Tanrılar başa geçer. Farklı bir düzen oluşur. Yine 12 Tanrı Olympos dağında ikamet etmeye başlar. Yunan mitolojisinde bu 12 sayısı hiç değişmez sabittir. Eğer bir Tanrı eklenirse bir siğeri görevini bırakır.

Yunan tanrıları olağan üstü yeteneklere sahip, hastalanmayan üst düzey olaylar dışında yara almayan ölümsüz tanrılardır. Ayrıca besin kaynaklarını oluşturan ambrosia ve nektar sayesinde  sürekli genç kalırlar.

Yunan Mitolojisinde Tanrı/Tanrıçalarlar ve Görevleri

  1. Zeus: Gökyüzü ve Hava Olayları
  2. Poesidon: Denizler ve Depremler
  3. Hades: Yer altı
  4. Hephaistos: Demircilik ve Ateş
  5. Ares: Savaş
  6. Hermes: Hırsızlık, Şifa, Yolculuk, Haberleşme
  7. Dionisos: Şarap ve Üzüm, Eğlence,
  8. Artemis: Okçuluk, Avcılık, Ay, Bakirelik
  9. Afrodit: Aşk ve Güzellik
  10. Athena: Bilgelik ve Savaş Stratejisi
  11. Hera Evlilik, Bereket, Aile
  12. Apollon: Işık, sanat, Şiir, tıp

Herakles

Roma mitolojisinde Herkül, yunan mitolojisinde Herakles olarak geçen yarı tanrı kahramanın annesi bir insan olan Aklmene babası ise Zeus’dur. Alkmene Amthitryon adında bir insanla evlidir ancak Zeus Alkmene’yi beğenince kocasının kılığına girerek onu elde eder. Gün içerisinde kocası ile de birlikte olan Alkmene’nin ikizleri olur. Doğan ikizlerden Herakles Zeus’un İpHikles ise Amphitryon’un oğludur. Zeus’un eşi Hera, Herakles’in Zeun oğlu olduğunu anlayınca intikam almak için fırsat kollar.

Öncesinde Zeus’u oyuna getirerek Perseus’un soyundan doğan ilk çocuğun hükümdar olacağına dair yemin ettirir. O sırada ise Perseus’un soyundan gelen Stheneos’un karısı Eurystheus’a hamiledir.

Hera Alkmene’nin geçdoğum yapmasını sağlayarak Eurystheus’un dünyaya daha önce gelmesini sağlar. Bu sebeple Herakles daha doğmadan taht hakkı elinden alınmıştır.

Poseidon

Roma mitolojisinde Neptün olarak bilinen Poseidon denizlerin ve toprakların tanrısıdır. Depremleri yaratır. Silahı üç dişli yabadır. Babası Kronos annesi Rhea’dır. Zeus’un kardeşidir.

Kronos , Zeus dışındaki tüm çocuklarını yutmuştur. Zeus Kronosu’u yendiği vakit diğer kardeşleri ile birlikte Poseidon’u da kurtarmıştır.

 

Demeter

Roma mitolojisinde Ceres olarak bilinen Demeter tarım, bereket, tahıl ve hasat tanrıçasıdır. Buğday başta olmak üzere ekinleri temsil ederken anne sevgisini de temsil etmektedir.

Serapis

Yunan ve Mısır mitlerinde ortak bir tanrı olan Serapis çok gizemli bir yapıya sahiptir. O kadar ki Mısırlılar bile tanrı Serapis’in gerçek karakteri hakkında net bir fikir sahibi değillerdir. Serapis’in dini ritüellerine dair de herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.

Hera

Yunan mitolojisinde birçok kadınla birlikte olan Zeus’un bilinen tek sürekli eşi Hera’dır. Hera ile Zeus aynı zamanda kardeştir. Hera evk-lilik tanrıçasıdır. Doğum sırasında ve sonrasında kadınların ve evliliklerin koruyucusudur denilebilir. Tavus  kuşu, zambak, inek, nar ve akrep ile sembolize edilir.

Apollon

İlyada destanında çok iyi bir okçu olarak karşımıza çıkan Apollon ışığın ve sanatın tanrısıdır. İkiz kardeşi artemis ile ortak özellikleri olan okçuluk onlara büyük bir üstünlük sağlamaktadır.

Artemis

Artemis Apollon’un ikiz kardeşidir ay ile ilişkilendirilmiştir. Artemis’in birden çok versiyonda anlatımı olsada bunlardan en çok bilineni avcılık ve bakirelik sembolü oluşudur.

 

 

Helios

Hyperion ve Thea adlı titanların birleşmesinden meydan gelen tanrılardan biridir Helios. Güneş tanrısı olarak bilinir ama aslında güneşin ta kendisidir. Ay tanrıçası ile şafak tanrıçası da Helios’un kız kardeşleridir.

Hestia

Hesita yunan mitolojisinin yaratılış kısmında anlatılan Kronos’un yuttuğu çocuklardan en büyüğüdür. Tanrı/tanrıçalar arasında en cömert ve en erdemli olanı olarak bilinmektedir. Fazıilet timsali olarak görülür. Hiçbir mitte Hestia’nın saygınlığını sarsacak bir ifadeye rastlanmamıştır.

Hades

Zeus ve Poseidon’un kardeşidir. Ölüm tanrısıdır. Roma mitolojisinde Pluton olarak bilinir. Bilindiği üzere Zeus dünyayı kardeşleri arasında paylaştırmıştır. Bu paylaşımda kendisine gökyüzünü almış, Poseidon’a denizleri, Hades’e ise yer altını vermiştir.

Zeus

Tanrıların kralıdır. Şimşeklerin ve gök gürültüsünün tanrısıdır. Roma mitolojisinde Jüpiter olarak geçer. Hera’nın eşidir. Rhea ve Kronos’un oğludur.

Asklepios

Tehssallia kralı Phlegyas’ın kızı Koronis ile Tanrı Apollon’un oğludur. Yunan mitolojisinde tıp biliminin ve sağlığın tanrısıdır.

 

Reklam (#YSR)