ÜRÜN YERLEŞTİRME SEÇENEKLERİ

Yazan: Dr. Tarık YOLCU

Farklı yazarlarca ürün yerleştirme stratejileri ele alınmış, irdelenmiştir. Tablo 2’de bu stratejiler toplu olarak görülmektedir. Hepsini tekrardan açıklamak yerine stratejilerin ortak yönlerin birleştirildiği bir şema çizmek daha doğru olacağı için bu stratejileri aşağıda yeni bir şablon halinde göstermeyi uygun gördük.

GÖRSEL OLARAK YERLEŞTİRME

Görsel yerleştirme, ürünün veya markanın ekranda fiziki olarak gösterildiği yerleştirme türüdür. Bu yerleştirme türünde ürünün kendisi veya logosu akranda görülmelidir.

Ürün yerleştirme ile ilgili strateji yazan yazarların hepsi görsel yerleştirmeye atıfta bulunmuştur.

Shappiro (1993), Russell (1998), Gupta ve Lord (1998), Gupta ve diğ. (2000) ürünün açık olarak gösterilmesi olarak tanımlamıştır. Buna göre görsel ürün yerleştirme ürünün ambalajının, logosunun adının ya da kendisinin, izleyicinin dikkatini direk olarak ürüne çekecek şekilde gösterildiği yerleştirmedir.

Murdock’un (1992) yaratıcı ve doğal yerleştirme diyerek tasnif ettiği iki yaklaşımda ürünün görsel olarak görünmesinin gerektiği ürün yerleştirmelerden bahsetmiştir.

Görsel ürün yerleştirmenin de birkaç çeşidi mevcuttur. Doğal yerleştirme, arka planda yerleştirme gibi.

DOĞAL YERLEŞTİRME  

Doğal yerleştirme ürünün doğal olarak bulunması gereken yerdeyken kullanılmasıdır. Mutfakta bir sahne çekiliyorsa, o sahnede tezgâhın üzerinde duran bir kola şişesi veya ketçap şişesi doğal yerleştirmedir. Örnek olarak şekil 8’de görüldüğü gibi Eternal Sun Shine With The Spotles Mind (2004) filminde Jim Carey bir lokantada otururken masanın üzerinde duran Heinz marka ketçapın görünmesi verilebilir.

Ürün yerleştirme uygulamasını yapılacak olan materyalin sahnenin arka planında görülmesidir. Buna örnek olarak arkada görülen bir reklam tabelası veya yolda giderken öndeki veya yandaki aracın üzerindeki bir görsel reklam olabilmektedir.

Örnek olarak şekil 9’da da görüldüğü üzere Aşk-ı Memnu dizisinde, araban yolda giderken bir evin üzerindeki Eti firmasına ait reklam örnek verilebilir.

SÖZEL ÜRÜN YERLEŞTİRME

Sözel ürün yerleştirme, ürünün görüntüsünün olmadığı ancak ürünün ismini veya kullanımına dair yapım içerisinde ürüne yapılan atıftır. Senaryoya ürün yerleştirme olarak da adlandırılabilir. Çünkü görsel ürün yerleştirmelerde ürüne herhangi bir atıf yapılmayabilir, arka planda dursa da ürün yerleştirme olarak adlandırılabilir. Ancak bir
ürünün sesli olarak telaffuzu olması için senaryoda değişiklik yapılmalıdır.

Örnek olarak Bir Alışverişkoliğin İtirafları filmi ya da Şeytan Marka Giyer Filmlerinde sözlü olarak tekrarlanan markalar vardır. Hatta Şeytan Marka Giyer filminin orijinal ismi The Devil Wears Prada’dır.

Yani Şeytan Prada Giyer. Filmin isminde dahi sözel ürün yerleştirme mevcuttur.

KULLANIM YÖNLÜ YERLEŞTİRME

Ürünün hem görsel olarak hem de oyuncular tarafından kullanılarak gösterildiği ürün yerleştirme şeklidir (d’ Astous ve Seguin, 1999). Bu strateji genellikle film ve dizilerde kıyafet, elektronik eşya (bilgisayar, telefon vs.), arabaların yerleştirmelerinde uygulanmaktadır. Örneğin telefon çaldığında telefonun ekranında kimin aradığını göstermek için
ürünün ekranına yakın çekim yapılır. Bu sayede hem ürünün markası hem de ürünün kendisi açıkça görülmektedir. Aynı zamanda ürün o anda kullanılmaktadır.

Bu stratejiye örnek olarak Şekil 10’da Ezel dizisinin başrol oyuncusunu kahve içerken gösteren sahnede oyuncu, kahvesini İKEA marka fincanda içmektedir. Fincanın markası da açıkça görülmektedir.

Ürün yerleştirmenin bu çeşidinde ürün, senaryonun bir parçası olmaktadır. Yapımın senaryosunun akışında ve karakterlerin kişiliğin oluşturulmasında büyük bir yere sahiptir (Russel, 1998). Bu eğer bir senaryolu bir yapım değil de televizyonda yayınlanan bir gösteri programı ise, firma ya da marka ismi programa dahil edilmekte ve
program içerisinde aktif olarak rol oynamaktadır (d’Astous ve Seguin, 1999).

Diğer yerleştirme türlerinden daha etkili ve kalıcı olan bu yerleştirme çeşidinde ürünün senaryo içerisinde anlamı büyüktür. Ürünün senaryodan çıkarılması filme konu olan olay örgüsünün bozulmasına sebep olabilir. Çünkü ürün filmde bir oyuncu gibi yer alır. Cem Yılmaz’ın senaryosunu yazdığı 2010 yapımı Yahşi Batı filminde Cola Turka markası bu şekilde kullanılmıştır. Senaryoya filmin başrolünü oynayan iki oyuncular olan Cem Yılmaz ve Ozan Güven kolayı keşfetmeleri ve bunun isimi Cola Turka olarak vermeleri filmin içinde görülmektedir. Bu sayede para kazandıkları ve bazı zorlukların üstesinden geldikleri anlatılmaktadır. Ayrıca filmin birçok sahnesinde kola içilmektedir.

Bu strateji özelinde baktığımızda Yahşi Batı filmindeki Cola Turka örneği senaryoya iyice yerleştirilmiş ürün yerleştirmenin ender örneklerinden biridir. Buna benzer Tom Hanks’ın başrol oynadığı Cast Away filminde de Fedex lojistik firmasının uluslar arası operasyonu esnasında düşen bir uçakta sağ kalan bir şirket yöneticisinin başından geçenleri anlatmaktaydı.

Televizyonda yayınlanan programlara örnek olarak, Ramazan ayında yayınlanan Berna Laçin’in sunduğu “Mutluluğa Açılan Sofralar” adlı programın sponsoru Coca-Cola idi. Program yayınlandığı zaman Coca Cola’nın sloganı ise “Mutluluğa Kapak Aç” olarak kullanılmaktaydı. Ayrıca program içerisinde sunucunun programı sunduğu masanın örtüsü Coca-Cola’nın reklamlarında kullandığı kırmızı kareli masa örtüsü olarak tercih edilmiş bu sayede tüketicinin zihnine daha etkili ve etkin şekilde ulaşılmaktadır. Bunun yanında programın içerisinde ekranın bir köşesinde yapılanın tanıtıcı reklam olduğu belirtildiği şekilde Coca-Cola’nın üç kapağa bir promosyon ürün verdiği kampanya tanıtılmaktadır.

SPONSOR OLARAK ÜRÜN YERLEŞTİRME

Televizyonda yayınlanan programların ana sponsorları mevcuttur. Bu sponsorlar yapım başlarken, reklam kuşaklarına geçişlerde ve reklam kuşaklarının dönüşlerinde isimleri söylenmektedir. Literatürde sundusunar reklamları olarak geçmektedir.

Örnek olarak Atiker firması, Kurtlar Vadisi Pusu dizisine sponsor olmuştur. Aynı şekilde Taç firması da Aşk-ı Memnu dizisine sponsordur. Bu ürünlerin dizinin içinde kullanılıp kullanılmaması önemli değildir. Her reklam geçişinde açılış ve kapanışta bu markaların ismi tekrarlanmakta, izleyicinin aklında bu şekilde kalmaktadır.

SANAL YERLEŞTİRME

Prodüksiyonun görsel ve işitsel bölümünden bağımsız olarak ve dijital teknolojiler kullanarak, araya eklenen reklamlardır. Bunların en güzel örnekleri, futbol ve beysbol maçlarında, sadece televizyon izleyicileri tarafından görülebilen sanal billboardlardır (bu billboardlar fiziksel olarak orada yoktur ve stadyumdaki izleyiciler göremezler) (Gupta ve diğ., 2000). Yine RTÜK yasası gereği Türk televizyonlarında sanal yerleştirme son zamanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Program başlamadan önce alt yazı olarak “Bu programda sanal reklam uygulaması kullanılmaktadır.” ibaresi geçmektedir. Program içerisindeekranın belli bir kısmında reklam görseli görünmektedir.

Sanal yerleştirme için örnek olarak şekil 12’de Aşk-ı Memnu dizisinde yapılan bir sanal bant reklam uygulaması görülmektedir.

FÜTÜRİSTİK ÜRÜN YERLEŞTİRME

Ürün yerleştirme uygulamalarında yeni bir boyut olarak nitelenebilecek olan gelecekte çıkacak bir ürüne yönelik yapılan uygulamaya fütüristik ürün yerleştirme denmektedir. Ürün ya da markaların geleceğe uyum olarak da tanımlanabilen bu ürün yerleştirme uygulaması aracılığı ile firmalar, zaman bakımından ileride olduklarını ya da başka bir ifade ilegerçekleşmesi beklenene atıfta bulunmaktadırlar (Gürel ve Alem, 2006:20).

Fütüristik ürün yerleştirme ile firmalar henüz piyasaya sürmedikleri ancak yakın bir tarihte piyasaya sürmeyi planladıkları ürünleri için tüketici kitleyi hazırlamaktadırlar (Gürel ve Alem, 2006:20). Örnek olarak 2010 yapımı Valentine’s Day filminde 2010’un sonbaharında piyasaya sürülmesi beklenen yeni Ford Transit Connect’in elektrikli
versiyonunun kullanılması verilebilir (Yavuz, 2010:21). Başka bir şekilde bu uygulama ile firmalar ulaştıkları teknolojik altyapının geldiği sonucu izleyiciye gösterebilmektedir. Ya da şimdi olduğu gibi gelecekte de aynı şekilde yaşayacaklarını ve hala ürünlerini satacakları mesajını vermek için kullanılmaktadır (Gürel ve Alem, 2006:24).

Fütüristik ürün yerleştirme örneklerini genelde bilim kurgu, animasyon veya gerçek dışı senaryolara sahip yapımlarda görülmektedir. Birkaç örnek vermek gerekirse, Matrix filmlerinin tüm serilerinde Nokia marka cep telefonları kullanılmıştır. 2002 yapımı Azınlık Raporu filmi 2054 yılında geçmektedir. Filmin içerisinde Aquafina marka su, Bulagari marka saat, Nokia cep telefonu, USA Today gazetesi kullanılmıştır.

Türkiye’den ise Cem Yılmaz’ın senaryosunu yazdığı 2004 yılında vizyona giren G.O.R.A. filminde Yedigün markasının fütüristik olarak yerleştirilmesi yapılmıştır. Şekil 13’de görüldüğü gibi Logar karakteri bir makineye portakal attıktan sonra makineden bir kutu Yedigün gazozu almıştır.

Animasyon filmlerinden örnek olarak, ünlü animasyon stüdyosu Pixar’ın Disney ortaklığıyla gerçekleştirdiği 2001 yapımı “Monsters Inc.-Sevimli Canavarlar” filminin son sahnelerinde, Boo’nun elinde görülen ve Sullivan’ın eline tutuşturmaya çalıştığı oyuncaklardan biri; 2003 yapımı “Finding Nemo-Kayıp Nemo” filinin kahramanlarından olan palyaço balığıdır. Bu durumda, Sevimli Canavarlar filminin, Pixar ile Disney ortaklığıyla gerçekleştirilen animasyon serisinin son halkası Kayıp Balık Nemo’ya atıfta bulunduğunu ve izleyici kitlesini hazırladığını söylemek mümkündür (Gürel ve Alem, 2006). (Şekil 14)

Tüm bu stratejilerin dışında Türkiye’de yayınlanan dizi ve filmlerde kullanılan farklı bir strateji zorunluluktan ortaya çıkmıştır. Çünkü RTÜK kanunu gereği bir markanın reklamı televizyonda yayınlanan yapımın bütünlüğünü bozmayacak şekilde reklam kuşağında yayınlanır. Dizi, film ve şov programları içerisine açıkça markayı gösterecek şekilde reklam yapılamamaktadır. Yani program sunucusu veya dizi karakteri bir ürünü kullanabilir ancak bunu açıkça gösteremez. Ürün logoları çoğu dizide üzeri kapanarak kullanılmaktadır.

Bütün bu kısıtları aşmak için dizilerde karakterler bir ürünü kullanırken onun ismini söylemiyorlar ancak o ürünün özelliklerini söyleyebiliyorlarken, ekranın altında sanal reklam uygulaması olarak ürünün markası ve logosu açıkça görülebilmektedir. Örneğin Kavak Yelleri dizisinde oyuncular numara taşınabilirliğinin avantajlarından bahsederken ekranın altında yayınlanan sanal reklamda “Vodafone numara taşıma kampanyası” ile ilgili görseller yayınlanmaktadır.

Aynı şekilde şekil 15’de görüldüğü gibi Melekler Korusun dizisinde bir yemek sahnesinde oyunculardan biri “ben sizin sofra keyfiniz artırayım.” Diyerek markası belli olmayan bir kola şişesinin ekranın sağ alt köşesinde duracak şekilde masaya koyar ve tam o anda markasız olan kola şişesine sanal olarak Coca-Cola görseli yerleştirilir.

Başka bir şekilde bazı yarışma ve gösteri programlarının içerisinde veya reklam geçişlerinde “Tanıtıcı Reklam” ibaresi altında bazı ürünlerin reklamı veya nasıl kullanıldığına dair tanıtımlar yapılmaktadır. Örneğin gündüz kuşaklarında yayınlanan kadın programlarında temizlik ürünlerinin uygulamalı reklamları yapılmaktadır. Yemek tariflerinin verildiği ve uygulamalı olarak yemek yapılan bir programsa, burada kullanılan sıvı yağ veya bun gibi diğer yemek yapılan öğelerin tanıtımı orada kullanılarak yapılmaktadır. Örneğin Orkide marka sıvı yağ firması Oktay Usta İle Yeşil Elma yemek programının sponsorudur. Programın reklam geçişleri açılış ve kapanışlarında firmanın ismi geçmenin yanında, program içinde yemeğe yağ katılacağı zamanlarda ekranın sağ üst köşesinde “Tanıtıcı Reklam” ibaresi ile ürün tanıtımı yapılmaktadır.

Bloomberg HT kanalında yayınlanan Kelime Oyunu isimli yarışma programında ise program içinde sorulan sorular içerisine bazı ürünlerin isimleri gizlenerek reklamı yapılmaktadır. Şekil 16’da görüldüğü üzere bu programda tanıtıcı reklam ibaresi altında ürünün reklamı yapılmaktadır.

İLGİLİ KONULAR :

ÜRÜN YERLEŞTİRME

ÜRÜN YERLEŞTİRME İLE İLGİLİ PSİKOLOJİK KURAMLAR

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN GEÇMİŞİ

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN BİLİNÇALTI ETKİLERİ

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN İŞLEYİŞ SÜRECİ 

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN GELECEĞİ 

ÜRÜN YERLEŞTİRME İLE İLGİLİ HUKUKİ DURUM

ÜRÜN YERLEŞTİRMENİN ARAÇLARI 

KAYNAK: 

Dr. Tarık YOLCU – PAZARLAMA İLETİŞİM ARACI  OLARAK FİLM VE DİZİLERDE ÜRÜN YERLEŞTİRME 

KAYNAKÇA

ALTUNIŞIK, Remzi, S. Özdemir, Ö. Torlak (2006), Modern Pazarlama, 4. Baskı, Değişim Yayınları, Sakarya

AKKAN, E. (2006), Pazarlama İletişiminde Ürün Yerleştirme ve Üniversite Öğlencilerinin Ürün Yerleştirmeye İlişkin Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

ARGAN, M., M. N. Velioğlu, M. T. Argan, “Marka Yerleştirme Stratejilerinin Hatırlama Üzerine Etkisi:‘GORA’ Filmi Üzerine Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 19, Kış 2007, s. 159-178

ARGAN, M. (2007), Eğlence Pazarlaması. 1. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık

ARKONAÇ, Sibel A. (1998), Psikoloji: Zihin Süreçleri Bilimi. 2. Baskı, Alfa Basım, İstanbul

AVERY, R. J., Ferraro, R. (2000), “Verisimilitude or Advertising? Brand Appearances on Prime-Time Television”, The Journal of Consumer Affairs, Cilt 34, Sayı 2, Kış, s. 217-244

ARSLAN, Eylem (2004), “Filmlerin Parlayan Yıldızı: Ürünler”, http://www.danismend.com/konular/pazarlamayon/pazfilmlerinyildizi.htm, 7 Mart 2010.

BALASUBRAMANIAN, S. K. (1994), “Beyond Advertising and Publicity: Hybrid Messages and Public Policy Issues”, Journal of Advertising, Cilt 23, Sayı 4, Kasım, s. 29-46

BURKİTT, Laurie (2009), “Beyinler Savaşı”. Forbes. Aralık, No:12, s. 128.

CÜCELOĞLU, Doğan (2003), İnsan ve Davranışı: psikolojinin temel kavramları. 12. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul

EDERY, D. (2006), “Reverse Product Placement in Virtual Worlds”, Harvard Business Review, Cilt 84, Sayı 12, Aralık, s.24

ERTAŞ, A. (2003), “Ürün İçin Yeni Bir Rol”, MediaCat, Yıl 11, Sayı 98, Mart, s.26- 29.

EPHRON, Erwin. (2003), “The Paradox of Product Placement”, Mediaweek. Vol. 13, No:22

D’ASTOUS, A., Chartier, F. (2000), “A Study of Factors Affecting Consumer Evaluations and Memory of Product Placements in Movies”, Journal of Current Issues and Research in Advertising, Cilt 22, Sayı 2, Sonbahar, s.31-40

D’ASTOUS, A., Seguin, N. (1999), “Consumer Reactions to Product Placement Strategies in Television Sponsorship”, European Journal of Marketing, Cilt 33, Sayı 9/10, s.896-910

DONATON, S. (2005), Zoraki Dostlar Madison Avenue & Vine Street Kavşağı Çev., H. Mesci, MediaCat-Kapital Medya Hizmetleri A.Ş, İstanbul

GALICIAN, M. L. Bourdean, P. G., (2004), “The Evolution of Product Placements in Hollywood Cinema: Embedding High- Involvement “Heroic” Brand İmages”, Product Placement in the Mass Media: New Strategies in Marketing Theory, Practice and Ethics, Ed.: Galician, M. L., New York: Best Business Books

GUPTA P. B., Balasubramanian, S. K., Klassen M. L. (2000). “Viewer’s Evaluations of Product Placements in Movies: Public Issues and Managerial Implications”, Journal of Current Issues and Research in Advertising, Cilt 23, Sayı 2,
Sonbahar, s. 41-52

GUPTA P. B., Lord, K. R. (1998), “Product Placement in Movies: The Effect of Prominence and Mode on Audience Recall”, Journal of Current Issues and Research in Advertising, Cilt 20, Sayı 1, Bahar, s.47-59

GUPTA P. B., Gould, S. J., (1997), “Consumer Perceptions of the Ethics and Acceptibility of Product Placement in Movies: Product Category and Individual Differences”, Journal of Current Issues and Research in Advertising, Cilt 19, Sayı 1, Bahar, s. 37-50

GÜREL, Emel, Alem, J. (2006), “Fütüristik Ürün Yerleştirme”, Pi: Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, Cilt 5, Sayı 16, Nisan-Mayıs-Haziran, s. 20-30

HANÇERLİOĞLU, O. (1976), Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar, Remzi Kitabevi, İstanbul http://www.gurbetport.com/site/modules.php?name=News&file=articleNew&sid=4 867&flag=haberDevam, 7 Nisan 2010.

İSLAMOĞLU, Ahmet H. (2002), Pazarlama İlkeleri, 2.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul

İSLAMOĞLU, A. H. ve R. ALTUNIŞIK (2008), Tüketici Davranışları, 2.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.

KARRH, J. A. (1998). “Brand Placement: A Review”, Journal of Current Issues and Research in Advertising, Cilt 20, Sayı 2, Kış, s. 31-49.

KOTLER, Philip ve Kevin L. K. (2006), Marketing Management, 12. Baskı, Pearson Prentice Hall, ABD

KOTLER, Philip ve Gary A. (1999), Principles of Marketing, 8. Baskı, Prentice Hall, ABD

LEDOUX, J. (2006), Duygyusal Beyin. Pegasus Yayınları, İstanbul.

LEON G. Schiffman, Leslie A. Kanuk (2004), Consumer Behaivor. Pearson prentice Hall.

LİNDSTROM, M. (2009), Buyology, Çev., Ümit Şensoy, Optimist Kitap, İstanbul.

MUCUK, İ. (2001), Pazarlama İlkeleri, 13. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul.

NEBENZAHL, I. D. Secunda, E., (1993), “Consumers Attitudes Toward Product Placements in Movies”, International Journal of Advertising, Cilt 12, Sayı 1, s.1-11.

NELSON, M. R. (2002), “Recall of Brand Placements in Computer/ Video Games”,
Journal of Advertising Research, Cilt 42, Sayı 2, Mayıs- Nisan, s.80-92.

ODABAŞI, Y., Oyman, M. (2005), Pazarlama İletişim Yönetimi. 5. Baskı, MediaCat- Kapital Medya Hizmetleri A.Ş, İstanbul.

ODABASI, Yavuz ve Gülfidan Barış (2006), Tüketici Davranışı, 6. Baskı, Mediacat Yayınları, İstanbul

OLSON, S. G. (2004), “The Extensions of Synergy: Product Placement Through Theming and Environmental Simulacra”, Product Placement in the Mass Media: New Strategies in Marketing Theoıy, Practice and Ethics, Ed.: Galician, M. L., New York: Best Business Books.

OKSAY, R. http://www.genetikbilimi.com/genbilim/aklimdangecen.htm, 7 nisan 2010.

ÖZTÜRK, E. (2004). Markalar Hollywood’a Ortak Oldu, http://www.marketing turkiye.com/BilgiBankasi/Detav/?no=114, 5 Ocak 2010.

ÖZTÜRK, A. Sevgi (2003), “Tutundurma Kararları”, Editör: TENEKECİOĞLU, Birol, Pazarlama Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, s.209-227.

PECHMANN, C, Shih, C. (1999), “Smoking Scenes in Movies and Antismoking Advertisements Before Movies: Effects on Youth”, Journal of Marketing, Cilt 63, Temmuz, s. 1-13.

PEARSON, C. (1998), Awakening the Heroes Within: Twelve Archetypes to Help Us Find Ourselves and Transform the Worl, Harper One.

RUSSELL, C. A. (2002), “Investigating the Effectiveness of Product Placements in Television Shows: The Role of Modality and Plot Connection Congruence on Brand Memory and Attitude”, Journal of Consumer Research, Cilt 29, Sayı 3, Ekim, s. 306-318.

RUSSELL, C. A. (1998), “Toward a Framework of Product Placement: Theoretical Propositions”, Advances in Consumer Research, Cilt 25, Sayı 1, s. 357-362.

RAPAILLE, C. (2009), Kültür Kodu, Çev., Duygu Gölek, FGP Yayıncılık, İstanbul.

SARIYER, N. (2005), “Televizyon Dizilerinde Marka Yerleştirme Stratejileri Üzerine Bir Araştırma”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 10, s. 217-237.

SHIMP, T. A. (2007), Integrated Marketing Communications and Promotion, 7. Baskı, South Western.

SCHIFFMAN, L.G. ve L.L. Kanuk (2002), Consumer Behavior, 7. baskı, Prentice Hall.

SOLOMON, Michael R. (2006), Tüketici Krallığının Fethi: Markalar Diyarında Pazarlama Stratejleri, Çev., Selin Çetinkaya, MediaCat-Kapital Medya Hizmetleri A.Ş, İstanbul.

SAYDAM, A. (2006), “Ürün Yerleştirme Kitaba Girdi”, Marketing Türkiye, Yıl 5, Sayı 11, Kasım.

SCHNEIDER, L-P., Cornwell, T. B. (2005), “Cashing in on Crashes Via Brand Placements in Computer Games”, International Journal of Advertising, Cilt 24, Sayı 3, 321-343.

SNYDER, S. L. (1992), “Movies and Product Placement: Is Hollywood Turning Films into Commercial Speech?”, University of Illinois Law Review, Cilt 1992, Sayı 1, 301-337.

TIĞLI, M. (2004), Bir Aktör Olarak Markalar: Ürün Yerleştirme, Türkmen Kitabevi, İstanbul.

TÜRKSOY, N. (2006), “Sinema ve Reklamın Gizli Buluşması: Ürün Yerleştirme”, Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler, Der., Akçalı, E., 1. Baskı, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.

TARLACI, Sultan (2008), http://www.kuantumbeyin.com/index.php?option=com_content&view=articl e&id=123:bilincalti-bilincd-&catid=42:bilinc-ansiklopedisi&Itemid=130, 12 Mart 2010.

YURDDAŞ, M. (2002), “Medya Planında Aşk Romanı”, Marketing Türkiye, Sayı 2, 15 Nisan, s.54.

YÜKSELEN, Cemal (2001), Pazarlama, İlkeler-Yönetim, 3. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara

WINSTON, R. (2003), İnsan Beyni Belgeseli, BBC.

ZALTMAN, Gerald. (2003), Tüketici Nasıl Düşünür MediaCat-Kapital Medya Hizmetleri A.Ş, İstanbul.

Reklam (#YSR)