TARIM DEVRİMİNİN SONUÇLARI

Tarım toplumlarında MÖ 8 bin yıllık sürede yavaş yavaş ortaya çıkan bütün bu gelişmeler şöylece özetlenebilir:

1) Nüfus arttı. Tarım devrimi öncesinde nüfusun artış oranı sadece on binde 7-15 dolaylarındaydı. Tarım devriminden sonra nüfusun artış hızı binde 36’ya yükseldi. İnsanların yerleştikleri alanlar genişledi. Akdeniz’in çevresindeki toprakların nüfusu oldukça yoğun hâle geldi.

2) Zaman içinde avcılık ve toplayıcılıktan çiftçiliğe doğru sürekli bir geçiş oldu. Giderek tarım, hâkim ekonomik faaliyet hâline gelirken yerleşik hayat da göçebeliğin yerini aldı.

3) Teknolojik gelişme alanında büyük adımlar atıldı. Bu 8 bin yıl içinde bronz çağının yerini demir çağı aldı.

4) Ticaret gelişti ve genişledi. Özellikle bölgeler arası ticaretin önemi arttı. Sonuçta pazar mekanizması doğdu ve ekonomik kaynakların dağılımında giderek artan ölçüde rol oynamaya başladı.

5) Şehirler ilk kez gelişti; büyüklükleri artarken fonksiyonları karmaşık hâle geldi ve tüm Akdeniz dünyasına yayıldı.

6) Çeşitli ekonomik organizasyon tipleri doğdu. Yeniden dağıtıcı olarak nitelenen müdahaleci ekonomi tipleri bir uçta yer alırken fiyatların piyasa mekanizmasınca tayin edildiği ekonomik organizasyon tipleri diğer uçta yer aldı.

7) Avcı ve toplayıcı topluluklarda, tüm gelirler emek geliri niteliğinde olduğundan gelir dağılımı oldukça eşitlikçiydi. Tarım toplumlarında ise gelirlerin yarısı toprak kirası ve sermaye geliri şeklinde devredilerek biriktirilebilen servetlerden kaynaklandığı için gelir dağılımında eşitsizlik önemli ölçüde arttı.

8) Avcı ve toplayıcı toplumlarda, doğal kaynaklardan topluluğu oluşturan tüm grupların üyeleri herhangi bir kısıtlama olmaksızın yararlanabilmekteydi. İlk tarım toplumlarında ise doğal kaynaklardan yalnızca belirli bir gruba mensup üyelerin kullanım haklarından yararlanabildiği komünal mülkiyet tipi doğdu ve zamanla yerini yeniden
dağıtıcı ekonomilerde devlet mülkiyetine, piyasa ekonomilerinde ise özel mülkiyete bıraktı. Mallar, topraklar ve kölelik şeklinde de emek özel mülkiyet konusu oldu. Mülkiyet kurumunun ortaya çıkışı, doğal kaynakların korunmasını ve geliştirilmesini teşvik ederek ekonomik etkinlik ve üretkenlik artışını hızlandırdı.

KAYNAK:

Prof. Dr. Ahmet Kala İKTİSAT TARİHİ