YAĞIŞ VE ÇEŞİTLERİ Havadaki su buharının yoğunlaşarak sıvı ya da katı hâlde yere düşmesine yağış denir. Yağış oluşumu için hava kütlesinin yükselmesi gerekir. Oluşumlarına göre yağış çeşitleri şunlardır: Yamaç (orografik) yağışları, hava kütlesinin dağ yamacı boyunca yükselerek yoğunlaşmasıyla oluşur (Görsel 1.97.). Genellikle dağların kıyıya paralel olarak uzandığı alanlarda görülür. Yeryüzünde
YOĞUNLAŞMA VE TÜRLERİ Havadaki su buharının soğumanın etkisiyle katı ya da sıvı hâle geçmesine yoğunlaşma denir. Yoğunlaşmanın gerçekleşmesi için temel şart havanın soğumasıdır. Isınan hava kütlesi yoğunlaşmadan uzaklaşır. Başlıca yoğunlaşma türleri şunlardır: Bulut, sis, çiy, kırağı, kırç, yağmur, kar ve doludur. Sis, sıcak ve nemli bir havanın soğuk bir zemine
BULUTLAR Atmosferdeki su buharı veya buz kristalleri yığınına bulut denir. Bulutlar özelliklerine göre üç gruba ayrılır: Yüksek bulutlar (sirüs), 8-12 km arasında bulunur. Oldukça ince olan bu bulutlar yağış bırakmaz. Orta bulutlar (altokümülüs), genellikle 4-5 km arasında bulunup sağanak yağışlara yol açabilir. Alçak bulutlar (stratüs) 0,5-1 km arasında olup diğer
NEM VE YAĞIŞ Yaşam kaynağı olan su; sıcaklığın etkisiyle katı, sıvı veya gaz hâlde bulunur. Su, gaz (su buharı-nem) hâldeyken hava içine karıştığından gözle görülemez. Atmosferdeki su buharı miktarı oldukça azdır. Higrometre adı verilen bir aletle ölçülür. Havadaki su buharının kaynağı buharlaşma ve terlemedir. Atmosferde bulunan su buharının soğuyarak sıvı
RÜZGARLAR Rüzgâr, basınç farkına bağlı olarak oluşan yatay hava hareketidir. Rüzgârlar, yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eder (Görsel 1.76.). Rüzgârların bazı coğrafi olayların meydana gelmesinde önemli etkileri vardır. Sıcaklığı düşürmesi veya arttırması, bulutların taşınarak yağış oluşturması, hızı yüksek rüzgârların hasarlara yol açması, tarım ürünlerini olgunlaştırması vb. durumlar
BASINÇ VE RÜZGARLAR BASINÇ Dünya’yı çepeçevre saran atmosfer tabakası çeşitli gazlardan oluşmuştur. Hava küreyi oluşturan bu gazların bir ağırlığı vardır. Yer çekiminin etkisiyle atmosferi oluşturan gazların yeryüzüne uyguladığı kuvvete atmosfer basıncı denir. Atmosfer basıncı yere ve zamana bağlı olarak değişmektedir (Tablo 1.8.) YÜKSELTİ Basınç değerleri yükseltinin artmasına bağlı olarak azalır
İKLİM ELEMANLARI İklimi oluşturan temel unsurlara iklim elemanları denir (Tablo 1.6.). 1. Sıcaklık Troposferde ve yeryüzünde yıl boyunca sıcaklıklar değişir. Buna bağlı olarak diğer iklim elemanları da doğrudan etkilenir. Bu yüzden iklimin temel elemanı sıcaklıktır. Yeryüzünde sıcaklık her yerde aynı değildir. Sıcaklık dağılışını etkileyen çeşitli faktörler bulunur (Tablo 1.7.). Sıcaklık
HAVA DURUMU VE İKLİM Güneş’ten gelen enerjiye bağlı olarak atmosferde sıcaklık, nem, rüzgâr, yağış gibi hava olayları meydana gelir. Belirli bir yerde kısa süreli meydana gelen hava olaylarına hava durumu denir. Örneğin bugün hava çok sıcak, yarın öğleden sonra yağmur yağacak vb. hava durumunu meteoroloji inceler. Hava durumları aniden değişebilen
ATMOSFER VE HAVA OLAYLARI Dünya’nın etrafında, diğer gezegenlerden farklı olarak canlıların yaşaması için gerekli olan gazlar bulunur. Yer çekiminin etkisiyle Dünya’nın dışını çepeçevre saran bu gaz tabakasına nefes alınan küre anlamına gelen atmosfer (hava küre) adı verilir. Atmosferde meydana gelen olaylara da hava olayları denir. Atmosfer, birbirinden farklı yapıda gazların