Sivas
| Sivas | |
|---|---|
|
İl |
|
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | Karadeniz – İç Anadolu |
| İdare | |
| • Vali | Davut Gül |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 28,488 km² (10.999 mil²) |
| Nüfus | |
| • Toplam | 623.116 |
| • Kır | 176.453 |
| • Şehir | 446.663 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| İl alan kodu | 346 |
| İl plaka kodu | 58 |
|
Resmî site www.sivas.gov.tr |
|
Sivas, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir il. Sivas ili, Mezopotamya ve arasında kervanların geçtiği bölgede olduğu için, Selçuklular döneminde tüccarların ziyaret ettiği bir merkez haline gelmiştir. Türkiye’de Konya’dan sonra en çok Selçuklu eserinin bulunduğu il Sivas’tır. 13. yüzyıla ait Gök Medrese, Çifte Minareli Medrese ve Mavi Medreseleri çini sanatı açısından mutlaka görülmeye değer yerlerdir. Ulu Camii ise 1100 yılında inşa edilmiştir. Ayrıca Sivas, Türkiye’nin yüzölçümü açısından en büyük ikinci ilidir. 2016 sonu TÜİK verilerine göre İl nüfusu: 621.224, merkez nüfusu: 365.165’tir.
Sivas Kızıldağ’dan doğan Kızılırmak, Köse Dağı’ndan doğan Yeşilırmak ve yine Köse Dağı’ndan doğan Fırat’ın en önemli kollarından biri olan Karasu Nehri, Sivas ili sınırları içinde doğmaktadır. Sivas coğrafi açıdan kıraç, yeşili az, sert iklimli bir yerdir. İkliminin elverdiği ölçüde yetiştirilebilen ancak tahıl ürünleri, şeker pancarı, patates gibi ürünlerdir.
Türk Kurtuluş Savaşı’nın temellerinin atıldığı, Selçuklu devrinin dev eserleriyle süslü, yüzölçümü bakımından Konya’dan sonra ikinci sırada yer alan bir ilimiz. Sivas ili topraklarının büyük kısmı İç Anadolu’nun yukarı Kızılırmak bölümünde diğer kısımları ise Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde olup, 35° 50’ ve 38° 14’ doğu boylamları ile 38° 32’ ve 40° 16’ kuzey enlemleri arasında yer alır. Kuzeyden Giresun, Ordu ve Tokat; doğudan Erzincan; güneyden Malatya, Kahramanmaraş, Kayseri; batıdan Yozgat illeriyle çevrilidir. Trafik numarası 58’dir.
Sivas’ta Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.
Adlandırma
Şehrin adı kentin antik dönemdeki adı olan Sebastia sözcüğünün evrimleşerek Türkçeleşmesiyle bugünkü halini almıştır. Sebastia ismi de Yunancada saygıdeğer, yüce anlamına gelir ki, Latince Augustus’un Yunanca karşılığıdır. Bu da Pontuslar tarafından kurulan kentin Roma İmparatoru Augustus onuruna onun ismiyle adlandırıldığına delalet eder.
Halk arasindaki rivâyetlere göre ise Sivas kurulmadan önce ulu ağaçlar altında kaynayan üç pınar varmış. Bu pınar Tanrıya şükür, ana ve babaya minnet ve küçüklere şefkat duygularını ifâde edermiş. Bu üç pınara “Sipas Suyu” denirmiş. Zamanla mukaddes sayılan bu üç pınarın etrâfında küçük bir yerleşim merkezi kurulmuş ve “Sipas” ismi verilmiştir. Diğer bir rivâyete göre ise Sivas ismi eski kavimlerden “Sibasipler”den gelmektedir. Sivas ilk çağlarda Talavra, Megalapolis, Karana ve Diyapolis isimleriyle anılmıştır.
Sivas ismi ile ilgili bir başka rivâyete göre ise, kentin adı Farsçada “üç değirmen” mânâsına gelen “Sebast” kelimesinden gelmektedir; Sebast ismi zamanla halk dilinde Sivas olarak yerleşmiştir. Sivas ismi bu şekilde oluşmuştur
Coğrafya
Üç vadi arasındadır. Sivas halkının büyük çoğunluğu çeşitli zamanlarda bölgeye yerleşmiş Türkmenlerdir. İlde Kafkasya göçmenleri de mevcuttur. Kızılırmak Havzası; kenti İç Anadolu iklimine, Yeşilırmak; Karadeniz, Fırat Havzası ise Doğu Anadolu iklimine bağlamaktadır. Bu üç su, üç yol, üç farklı kültür demektir.
Kuzeyden Kelkit vadisi, doğuda Köse Dağları’nın uzantısı olan Kuruçay vadisi ve Yaman Dağı, güneyde Kulmaç Dağı, Tahtalı Dağları’nın uzantılarıyla, Hezanlı Dağı, batıda Karababa, Akdağlar ve İncebel Dağları gibi yükseklikler çizer kentin doğal sınırlarını.
35 derece-50 dakika ve 38 derece-14 dakika doğu boylamlarıyla, 38 derece-32 dakika ve 40 derece-16 dakika kuzey enlemleri arasında kalan il, 28,488 km² lik yüzölçümü ile Türkiye’nin toprak bakımından ikinci büyük ili olan Sivas’ın il topraklarının büyük bölümü Kızılırmak, bir bölümü de Yeşilırmak ve Fırat havzalarına girer.
İl alanı kuzeyden Kelkit Vadisi, doğudan Köse Dağları’nın uzantıları, Kuruçay Vadisi ve Yama Dağı, güneyden Kulmaç Dağları, Tahtalı Dağları’nın uzantıları ve Hezanlı Dağı, batıdan Karababa, Akdağlar ve incebel Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilidir. Kızılırmak, Kelkit Çayı, Tozanlı Çayı, Yıldız Irmağı, Çallı Çayı ve Tohma Çayı en önemli akarsularıdır.
Sarkışla-Gemerek Ovası. Yıldızeli (Bedehdun) Ovası, Suşehri Ovası, Tohma Vadisi, Kızılırmak Vadisi. Çallı Suyu Vadisi ve Kelkit Vadisi ilin belli beşli tarım alanları ve ulaşımı belirleyen önemli alanlarıdır.
Sivas ilinde ağırlıklı yeryüzü seklini platolar oluşturmaktadır, il oranının % 47,6’sı platolarla, % 46,2’si dağlarla, %6,2’si ise ovalarla kaplıdır. Sivas’ın en büyük platosu Uzunyayla’dır. Ayrıca, Uzunyayla’ya oranla daha zengin otlaklara sahip olan Meraküm Platosu da ilin ender yüksek düzlüklerindendir.
Kuzey Anadolu Dağlarıyla Güney Anadolu Dağlarının birbirine yaklaştığı bir yöre olan Sivas il alanında kıvrılma ve yükselmeler sırasında bazı kesimler Çöküntüye uğramıştır. Bu çöküntü alanları ilin önemli su merkezlerinden olan gölleri oluşturmuştur. Hafik Gölü, Tödürge Gölü, Lota Gölleri, Gürün – Gökpınar Gölü bu göllerden bazılarıdır.
Demografi
Sivas İli Nüfusu: 621,224’dür. Bu nüfusun %76,09’i şehirlerde yaşamaktadır (2016). İlin yüzölçümü 28.164 km²’dir. İlde km²’ye 22 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 105’tir.) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,42 olmuştur. 2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 17 İlçe, 24 belediye, bu belediyelerde 246 mahalle ve ayrıca 1.240 köy vardır.
| Sivas il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir – Kır |
| 1965 | 705.186 | 10 |
%24 168.685 536.501 %76 |
|
| 1970 | 731.921 | 11 | %4 |
%29 211.374 520.547 %71 |
| 1975 | 741.713 | 13 | %1 |
%32 238.318 503.395 %68 |
| 1980 | 750.144 | 17 | %1 |
%36 273.215 476.929 %64 |
| 1985 | 772.209 | 21 | %3 |
%41 315.336 456.873 %59 |
| 1990 | 767.481 | 24 | -%1 |
%50 381.947 385.534 %50 |
| 2000 | 755.091 | 29 | -%2 |
%56 421.804 333.287 %44 |
| 2007 | 638.464 | 32 | -%15 |
%65 415.961 222.503 %35 |
| 2008 | 631.112 | 32 | -%1 |
%64 405.769 225.343 %36 |
| 2009 | 633.347 | 32 | %0 |
%66 417.756 215.591 %34 |
| 2010 | 642.224 | 32 | %1 |
%68 433.932 208.292 %32 |
| 2011 | 627.056 | 32 | -%2 |
%68 425.297 201.759 %32 |
| 2012 | 623.535 | 32 | -%1 |
%69 428.426 195.109 %31 |
| 2013 | 623.824 | 32 | %0 |
%70 439.564 184.260 %30 |
| 2014 | 623.116 | 32 | -%0 |
%72 446.663 176.453 %28 |
| 2015 | 618.617 | 32 | -%1 |
%73 451.930 166.687 %27 |
Güncel Nüfus Değerleri Tablosu (2018):
Sivas ili nüfusu: 646.608’dir. Bu nüfusun % 75,24’ü şehirlerde yaşamaktadır (2018 sonu). İlin yüzölçümü 28.164 km2‘dir. İlde km2‘ye 23 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 108’dir.) İlde yıllık nüfus artışı %4,07 olmuştur.
01 Şubat 2019 TÜİK verilerine göre 17 İlçe, 24 belediye, bu belediyelerde 252 mahalle, ayrıca 1233 köy bulunmaktadır.
Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Gölova (% 46,17)- Altınyayla (-% 3,48).
| İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı | ||||||||||
| İlçe | Nüfus 2018 | N.Artışı % | Bel.Say. | Mah.Say. | Şehir nüfus | Köy Say. | Köy Nüfus | Şehirli % | Alanı km2 | Yoğunluk |
| Akıncılar | 5.675 | 21,29 | 1 | 8 | 2.654 | 29 | 3.021 | 46,77 | 432 | 13 |
| Altınyayla | 9.309 | -3,48 | 2 | 12 | 6.680 | 10 | 2.629 | 71,76 | 654 | 14 |
| Divriği | 16.377 | 9,52 | 1 | 28 | 10.286 | 105 | 6.091 | 62,81 | 2.632 | 6 |
| Doğanşar | 3.401 | 27,00 | 1 | 6 | 1.392 | 26 | 2.009 | 40,93 | 370 | 9 |
| Gemerek | 24.828 | 11,15 | 3 | 19 | 17.064 | 34 | 7.764 | 68,73 | 1.131 | 22 |
| Gölova | 4.176 | 46,17 | 1 | 4 | 1.245 | 29 | 2.931 | 29,81 | 286 | 15 |
| Gürün | 19.076 | 3,00 | 1 | 19 | 11.007 | 60 | 8.069 | 57,70 | 2.632 | 7 |
| Hafik | 10.062 | 16,99 | 1 | 6 | 3.083 | 74 | 6.979 | 30,64 | 1.765 | 6 |
| İmranlı | 8.249 | 23,03 | 1 | 9 | 3.004 | 100 | 5.245 | 36,42 | 1.292 | 6 |
| Kangal | 21.669 | 3,86 | 1 | 8 | 9.410 | 112 | 12.259 | 43,43 | 3.342 | 6 |
| Koyulhisar | 14.613 | 24,17 | 1 | 7 | 4.127 | 44 | 10.486 | 28,24 | 891 | 16 |
| Merkez | 377.561 | 1,41 | 2 | 68 | 350.982 | 153 | 26.579 | 92,96 | 3.488 | 108 |
| Suşehri | 25.654 | 3,64 | 1 | 13 | 14.643 | 71 | 11.011 | 57,08 | 939 | 27 |
| Şarkışla | 38.954 | 4,12 | 3 | 18 | 26.534 | 95 | 12.420 | 68,12 | 2.073 | 19 |
| Ulaş | 9.682 | 14,13 | 1 | 4 | 3.483 | 38 | 6.199 | 35,97 | 1.092 | 9 |
| Yıldızeli | 33.986 | 1,49 | 2 | 14 | 9.253 | 118 | 24.733 | 27,23 | 2.529 | 13 |
| Zara | 23.336 | 9,77 | 1 | 9 | 11.632 | 135 | 11.704 | 49,85 | 2.616 | 9 |
| Sivas | 646.608 | 4,07 | 24 | 252 | 486.479 | 1.233 | 160.129 | 75,24 | 28.164 | 23 |
Konum
Konum Bilgileri Tablosu
| Konum Bilgileri | |||||
| İlçe | Kuruluş Yılı | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km | Ulaşan Yollar |
| Akıncılar | 1990 | 432 | 1.045 | 152 | E E80/ -23=>58-06 |
| Altınyayla | 1990 | 654 | 1.457 | 79 |  -05=>58-52,  -02=>58-52, 58-59 |
| Divriği | Cumh.önce | 2.632 | 1.014 | 174 |  -17, 58-27, 58-28 |
| Doğanşar | 1990 | 370 | 1.299 | 101 |  -21=>58-02, 58-14 |
| Gemerek | 1953 | 1.131 | 1.211 | 118 | -12, 58-57 |
| Gölova | 1990 | 286 | 1.336 | 170 | E E80/ -23=>58-07 |
| Gürün | Cumh.önce | 2.632 | 1.327 | 134 |  -20, -06 |
| Hafik | Cumh.önce | 1.765 | 1.312 | 37 | E E88/ -21, 58-02, 58-01 |
| İmranlı | 1948 | 1.292 | 1.605 | 106 | E E88/ -21, 58-21 |
| Kangal | Cumh.önce | 3.342 | 1.528 | 88 | -15, -07, 58-40, 58-32 |
| Koyulhisar | Cumh.önce | 891 | 947 | 169 | E E80/ -22,  -03 |
| Sivas Merkez | 3.488 | 1.313 | E E88/ -20, -05, 58-75, 58-25 |
||
| Suşehri | Cumh.önce | 939 | 1.073 | 132 | E E80/ -23, 58-13,  -04 |
| Şarkışla | Cumh.önce | 2.073 | 1.234 | 81 | -13, -02, 58-54 |
| Ulaş | 1990 | 1.092 | 1.391 | 35 | -05 |
| Yıldızeli | Cumh.önce | 2.529 | 1.370 | 46 | E E88/ -20, -04, 58-79 |
| Zara | Cumh.önce | 2.616 | 1.344 | 72 | E E88/ -21, -04, 58-03, 58-09 |
| Sivas | Cumh.önce | 28.164 | |||
Turizm
Ortaköy Çermik, Şarkışla ilçesinin Ortaköy köyüne bağlı bir kaplıcadır.Kaplıca suyu 246 metre aşağıdan çıkmaktadır.Kaplıcanın suyu sıcaktır yaz kış 37 derecedir ve kükürtlüdür kükürtlü olmasından dolayı birçok cilt ve kemik hastalığına iyi gelmektedir.Kaplıcada 15 adet oda 25’e 10 metre bir adet açık havuz, bayanlar ve erkek için ayrı 2 havuz ve 1 adet özel aile havuzu bulunmaktadır.Ayrıca kaplıca Kızılırmak nehrine çok yakın bulunduğundan dolayı kaplıca çevresi doğanın çok iyi bir şekilde sergilendiği bir mekandır.Kaplıca ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır asfalt yolu bulunmaktadır.
Sivas soğuk çermik, İl merkezine 19 km. uzaklıkta, Başıbüyük Köyü’nün girişinde olup, suyun sıcaklığı 28 derecedir. Konaklama tesislerinin yanı sıra çoğunlukla çadır kurulmaktadır. Kaplıca çevresi ilginç bir topografya ve bitki örtüsüne sahiptir. Kaplıca suyu içildiğinde mide, bağırsak ve safrakesesi hastalıklarına iyi gelmektedir.
Yıldızeli sıcak çermik, Sivas Yıldızeli yolu üzerinde sivasa yaklaşık 30 km, Yıldızeline 16 km uzaklıkta olup toplu taşıma araçları ile ulaşmak mümkündür
Gürün-Gökpınar,Suyu çok temiz ve duru olan Gökpınar Gölü, Gürün’e 10 km. uzaklıktadır. Doğal güzellikleri ve alabalıklarıyla ünlü olan göl; dipten gelen kaynaklarla beslenmektedir.Turkuaz ve mavi yeşil renklerinin her tonunu bünyesinde barındıran gökpınar bir dünyaca ünlü bir doğa harikasıdır.
Kangal balıklı çermik, Sivas’a 96 km. , Kangal ilçe merkezine 13 km. uzaklıkta olup sivastan her saat başı toplu taşıma araöları ile varmak mümkündür.Kangal Balıklı Kaplıca; Türkiye’deki termal kaplıcaları içerisinde kendine özgü bir yeri vardır. Tedavi özelliği itibarı ile dünyada bir benzerini bulmanın mümkün olmadığı kaplıca, ilmi ve tıbbi bir mucizeyi “Sedef Hastalığını tedavi ederek” sergilemektedir.
Divriği Ulu Camii Sivas Divriği ilçesi merkezinde bulunmaktadır. Divriği ulu cami ve Daru’ş-şifası adıyla dünya sanat tarihinde yer alan bu eşsiz eser, Anadolu Selçuklu Devleti Mengücek Oğulları Beyliği döneminde (1228) Mengücek Beyi Ahmet Şah tarafından, Şifahane ise Ahmet Şah’ın eşi Melike Turan tarafından yaptırılmıştır.UNESCO tarafından DÜNYANIN 8. HARİKASI olarak gösterilip koruma altına alınmıştır.
Kongre Müzesi 4 Eylül 1919’da Türkiye Cumhuriyetinin temellerinin oluşturulduğu 4 EYLÜL SİVAS KONGRESİ’nin gerçekleştirildiği ihtişamlı binadır.Şu an müze olarak kullanılmakta olup müze içersinde Mustafa Kemal ATATÜRK’ün birçok şahsi eşyası ve Selçuklu,Osmanlı zamanından birçok tarihi eser sergilenmektedir.Müze kent meydanındadır.
Şehirde birçok Selçuklu ve Osmanlı eserleri bulunmaktadır:
|
|
Şehir dışı diğer tarihi yapılar:
- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Divriği)
- Divriği Kalesi ve Kale Camisi (Divriği)
- Yıldız köprüsü (Yıldızeli-Sivas karayolu Yıldız Nehri üzeri)
- Tödürge Kaya Mağaraları (Zara)
- Doğanşar Kalesi (Doğanşar)
Doğa Harikaları:‘
- Dipsiz Göl (Doğanşar)
- Eğriçimen Yaylası (Koyulhisar)
- Sızır Şelalesi (Gemerek)
- Hafik Gölü ve Lota Gölü (Hafik)
- Tödürge Gölü (Zara)
- Gökpınar Gölü (Gürün)
- Tekeli Dağı (Doğanşar)
- Boğazköy
- Kızılçan (Zara – Canova)
Spor
2018-2019 Sezonu sonunda, Sivasspor, süper ligi 12.sırada tamamlamıştır. 2.lig takımı Sivas Belediyespor grubunda 9. olmuştur. BAL’da 2, kadınlar futbol liglerinde 1 takımı daha vardır. Voleybol 2. liginde 1, hentbol 1. ve 2.liglerinde 2 takımı bulunmaktadır.
Ziraat Türkiye Kupası’nda Sivasspor katıldığı 4.turda elenirken, Sivas Belediyespor 2 tur atlayarak 5.turda Trabzonspor’a elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Yeni 4 Eylül Stadyumu (27.532), Cumhuriyet Üniversitesi Taha Akgül Spor Salonu (1.300) ve Yıldız Dağı Kayak Merkezi’dir
