RÜZGARLAR

Rüzgâr, basınç farkına bağlı olarak oluşan yatay hava hareketidir. Rüzgârlar, yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eder. (Görsel 1.76.).

Rüzgârların bazı coğrafi olayların meydana gelmesinde önemli etkileri vardır. Sıcaklığı düşürmesi veya arttırması, bulutların taşınarak yağış oluşturması, hızı yüksek rüzgârların hasarlara yol açması, tarım ürünlerini olgunlaştırması vb. durumlar bunlara örnek verilebilir.

Rüzgârın yönü ve hızı anemometre ile ölçülür. Rüzgârın hızını basınç farkı, basınç merkezleri arasındaki uzaklık, sürtünme ve Dünya’nın günlük hareketi etkiler. Buna göre;

• Yüksek basınç ile alçak basınç arasındaki fark (gradyan) ne kadar fazla ise rüzgâr o kadar hızlı eser.
• Yüksek basınç merkezi ile alçak basınç merkezi arasındaki uzaklık arttıkça rüzgârın hızı azalır (Görsel 1.77.).
• Yeryüzünde dağlar, orman örtüleri, binalar, engebeli araziler alttan sürtünmelerle rüzgârların hızını azaltır. Denizlerde, çöllerde ve düz alanlarda rüzgârlar daha hızlı eser.
• Günlük hareketten dolayı rüzgârlar sapmaya uğrar, yol uzar ve rüzgârların hızları azalır.

Rüzgârın yönünü basınç merkezlerinin konumu, Dünya’nın günlük hareketi ve yer şekilleri etkiler. Buna göre;

• Rüzgâr, yüksek basınç (YB) alanlarından alçak basınç (AB) alanlarına doğru eser (Görsel 1.78.).
• Günlük harekete bağlı olarak rüzgârlar; Kuzey Yarım Küre’de sağa, Güney Yarım Küre’de sola doğru sapar.
• Yeryüzü şekilleri rüzgârın yönünü etkiler. Rüzgârlar; boğazlar, kanallar ve vadiler boyunca yön değiştirir.