Rus Tuna Beyliği işgali , Yunan’ın Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığı 1828-1829 Rus-Türk Savaşı 1821-1829 arasında olan Yunan isyanlarıyla alevlendi. Osmanlı Padişahı Sultan Mahmud bu savaş öncesinde boğazları Ruslara kapatmış, Ruslar da günümüz Yunanistan’ında bir liman olan Navarin’de Osmanlı Donanmasını yakmıştır. [2] Rus çarı I. Nicholas tarafından görevlendirilen Rus baş komutanı Prens Peter Wittgenstein ve Romanya Romen orduları komutanı Wallachia ile beraber 100.000 kişilik bir orduyu Nisan ve Mayıs 1828’de Moldova’ya sevk etti. İmparatorun emri altındaki ana Rus kuvvetleri Haziran 1828’de Tuna’yı geçti ve Dobruja’ya ilerledi. 26 Mayıs 1829 tarihli Navarin saldırısı – Nikolay Krasovsky Ruslar daha sonra günümüz Bulgaristan’daki üç kilit nokta olan Şumla, Varna ve Silistre’yi kuşattı. [1] Karadeniz Filosu ve komutanı Aleksey Greig desteğiyle Varna 29 Eylül’de düştü. Şumla kuşatmasında, 40.000 kişilik Osmanlı garnizonu Rus kuvvetlerinden daha fazla olduğu için Ruslar püskürtüldü. Türk ordusunun başarılı savunmasına ek olarak Rus ordusu askerlerinin çoğu hastalık ve erzak yetersizliğinden zayıfladığından dolayı Moldavya’ya geri çekilmek zorunda kaldı. [3] Pazarcık 1828 Kış yaklaştıkça, Rus ordusu Şumla’yı terk edip Bessarabia’ya geri çekilmek zorunda kaldı. Şubat 1829’da Komutan Wittgenstein’ın yerini daha enerjik Hans Karl von Diebitsch aldı ve Çar, St Petersburg’a gitmek için ordudan ayrıldı. 7 Mayıs’ta Mareşal Diebitsch Sahası liderliğindeki 60.000 asker Tuna’yı geçti ve Silistra kuşatmasına yeniden başladı. Sultan, 30 Mayıs’ta Kulevicha Savaşı’nda yenilen Varna’nın rahatlamasına 40.000 kişilik bir birlik gönderdi. Üç hafta sonra 19 Haziran’da Silistre Ruslara düştü. Ocak Suchodolski tarafından Kars Kuşatması (1828) Bu arada, İvan Paskeviç Kafkas cephesinde Akhalzic Savaşında Türk ordusuna ağır zayiat vererek ilerleyerek 23 Haziran’da Kars, 27 Haziran’da Erzurum şehirlerini zapt etti. 2 Temmuz’da I. Svyatoslav komutasındaki 35.000 kişilik Rus grubu dağları aşarak İstanbul’a giden yolda bulunun Şumla şehrini geçti ve on gün sonra Burgaz’ı 31 Temmuz’da günümüz Bulgaristan’ında olan Sliven şehrini, 22 Ağustos günü de Edirne’yi işgal etti. Bu işgal sırasında Edirne’nin saltanat sarayı Ruslar tarafından tahrip edilmiştir. [4] [5] Savaşın merkezi batı cephesi olmasına rağmen Kafkasya cephesinde önemli gelişmeler oluyordu. Ruslar birkaç sene önce Kaçar Devleti’yle savaşmış ve Kafkasya’nın güneyinde birçok yeri kontrolü altına almanın verdiği eminlikle Osmanlı topraklarında daha rahat ilerleyerek Ahıska, Kars, Ardahan, Batum ve Erzurum hattına çok kolay ulaşmışlardı. 1828, Haziran: Kars: 14 Haziran’da [6] 11.000 kişi ve 151 silahla 40 mil güneybatısındaki Kars’a doğru yola çıktı . Kars 23 Haziran saat 10: 00’da teslim oldu. Türkler 2.000 ölü ve yaralı, 1350 mahkum ve 151 silah kaybetmesine rağmen garnizonun çoğu kaçmayı başarmıştı. Ruslar 400 ölü ve yaralı kaybetti. 1828, Temmuz: Ahılkelek: Paskevich Erzurum’a yöneldi ve daha sonra kuzeye Ahılkelek’e ilerledi. Rus ordusunun yoğun topçu ateşi altında 1000 kişilik garnizon zayıflatıldı ve savunma ordusunun yarısı kendilerini halatlar üzerinde duvarlardan aşağı bırakarak kaçmaya çalıştı, ancak çoğu öldürüldü. Ruslar duvarları ölçeklemek için aynı ipleri kullandılar ve kalan 300 kişi teslim oldu (24 Temmuz). 1828, Ağustos: Akhaltsikhe: Kırk mil batıda Akhaltsikhe’de bulunan Osmanlı ordusunda, Kuzeydoğuya Gürcistan’a giden Borjomi Boğazı’nı koruyan 10.000 adam vardı. Paskevich ve 8000 kişilik ordusunu Ardahan’a güneybatıya giden ana yolu almak yerine kuzeyde patikalara arasında üç gün yürütüp 3 Ağustos’ta Akhaltsikhe’ye ulaştırdı. Ertesi gün Osmanlı ordusundan 30.000 kişi kaleden dört km uzakta kamp kurdu. Bir gün süren muharebeden sonra, Osmanlı Devleti yenildi ve 5.000 piyade kaleye kaçmak zorunda kaldı. Karadeniz kıyısında bulunan Anapa 12 Haziran’da Poti ise 15 Haziran’da Ruslar tarafından ele geçirildi. Eylül ayının son gününde Ruslar Guria’yı işgal etti. 1829: Kios Paşa’nın yerine yardımcısı Hakkı Paşa ile beraber Salih Paşa geçti. Kışın Paskevich, büyük bir Anadolu istilası planı ile St Petersburg’a gitti, ancak bu reddedildi. 1829 Haziran: Saganlug ve Erzurum : 13 Haziran’da Paskevich, 12.340 piyade, 5785 süvari ve 70 top ile Kars’ı aldıktan sonra Erzurum’a ilerledi. 27 Haziran’da beş yüzyıl boyunca duvarlarında hiç Hristiyan askerleri görmemiş olan bu büyük kent teslim olmak zorunda kalmıştı. 1829: Erzurum’dan sonra: Erzurum’dan sonra kuzeybatı Bayburt üzerinden kıyıdaki Trabzon’a kadar uzanan ana yola ulaşılmıştı. Edirne Antlaşması’ndan sonra bölgesel değişiklikler Bu yenilgilerle karşı karşıya kalan Sultan, barışa yanaşmak durumunda kaldı. 14 Eylül 1829 tarihinde imzalanan Edirne Antlaşması ile beraber Osmanlı, en doğu kıyılarını Rusya’ya verdi. Günümüz Ermenistan’ının kuzeybatı bölgelerinde Rus egemenliğini tanıdı. Sırbistan özerkliğe kavuştu ve büyük bir tazminat ödeyene kadar Rusya’nın Moldova ve Wallachia’yı işgal etmesine izin verildi. Moldavya ve Wallachia, Kırım Savaşı’na kadar Rus koruyucuları olarak kaldı. Boğazlar Sorunu dört yıl sonra, her iki güç de Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladığında çözüldü. Bu antlaşma ile beraber Osmanlı Sultanı II. Mahmut Yunanlıların bağımsızlığını tanımak durumunda kaldı. Rus-Türk Savaşı (1828-29)
Tarih
26 Nisan 1828 – 14 Eylül 1829
(1 yıl, 4 ay, 2 hafta ve 5 gün)
Yer
Sonuç
Kesin Rus zaferi, Edirne Antlaşması,
Bölgesel
değişikliklerTuna Deltası, Anapa, Sucuk-Qale ( Novorossiysk ), Poti, Ahıska ve Akhalkalaki Rusya devredilirken
TARAFLAR
Rus imparatorluğu
Yunanistan
Osmanlı imparatorluğu
Komutanlar ve liderler
I. Nicholas Peter Wittgenstein Ivan Paskevich Hans Karl von Diebitsch Ioannis Kapodistrias
II.Mahmud Reşid Mehmed Paşa
kuvvet
100.000 [1]
Bilinmeyen
DURUMUN DEĞİŞMESİ
KAFKASYA CEPHESİ
EDİRNE ANLAŞMASI
Kaynakça:
Rusça
Kaynaklar
Balkanlar ve Kafkaslar
Reklam (#YSR)
