Koronavirüs (Corana Virüs)
Vuhan Virüsü

İlk kez 2019 yılı Aralık ayında görülen ve ‘2019-nCoV’ olarak adlandırılan virüs, koronavirüs ya da corona virüsü adıyla bilinmektedir.

Çin’den dünyaya yayılmaya başlayan koronavirüsün ilk kez ortaya çıktığı Vuhan kenti; Pekin veya Şangay kadar ünlü bir şehir olmasa da, dünyanın her yeriyle bağlantılı büyük bir metropoldür.

Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre 8,9 milyon olduğu söylenen kent nüfüsu Vuhan kenti yerel yönetimi tarafından 11 milyon olarak açıklanmaktadır. Neredeyse Londra kadar olan Vuhan nüfusu, Ankara’nın yaklaşık iki katı büyüklüğündedir. (2020 Ocak verilerine göre)

 

Birkaç hafta içerisinde hızla yayılan virüse yakalananlarda çoğunlukla akut solunum yolu enfeksiyonları görülüyor.

Hastalık seyri ilk aşamada yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük ve nefes darlığı ile başlarken ilerleyen safhalarda zatürre, böbrek yetmezliği ve nihayetinde ölüme neden oluyor.

Kaynak AA 22.01.2020

Çin hükümetinin açıkladığı verilere göre salgın 2020 yılı Ocak ayı itibariyle binlerce kişiyi etkilemiş olup Çin dahil toplam sekiz ülkede görülmüştür. Bu süre içinde virüsün Çin’in doğu bölgelerinin yanı sıra Japonya, Tayland, Güney Kore, ABD, Singapur, Vietnam ve Tayvan’a da yayıldığı bilinmektedir.

İnsanlar arasında tedirginlik yaratan koronavirüsün henüz aşısı veya ilacı bulunmamaktadır. Şu aşamada uzmanlar tarafından koruyucu olarak zatürre ve grip aşısı yaptırılması önerilmektedir.

• Corona virüsü nedir?
• Corona virisü nasıl bulaşır?
• Her Corona virüsü öldürücü müdür?

Virüs nedir?
Mikroorganizmalar gözle görülemeyecek kadar küçük canlılardır. Mikroorganizmalar, hücre büyüklüklerine, yapılarına ve yaşama özelliklerine göre 4 ana sınıfa ayrılırlar: Virüsler, bakteriler, maya mantarlar ve parazitler. Virüsler 15-250 nanometre boyutlarında, yani mikro değil nano organizmalardır.

Corona virüs nedir?
Son günlerde Çin’de ölümlere neden olan corona virüsler yüzeylerinde çubuksu uzantılar taşır. Bu çıkıntıların Latince’deki “corona”, yani “taç” anlamından yola çıkılarak bu virüslere Coronavirus (taçlı virüs) ismi verilmiştir.

Her corona virüs hastalığı öldürücü müdür?
Her corona virüs hastalığı ölümle sonuçlanmaz. Basit soğuk algınlığı, hafif orta bronşit, karaciğer, böbrek, bağırsak enfeksiyonu, beyin ve sinir sistemi enfeksiyonu şeklinde de hastalık şekilleri görülebilir.

Sars veya mers hastalığı ile ilgisi var mı?
S.A.R.S. İngilizce bir tanımlamanın kısaltmasıdır. Ciddi Akut Solunum Sendromuna (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS) demektir. Corona virüs de bu duruma neden olabilir. M.E.R.S. de bir kısaltmadır. Orta Doğu Solunum Sendromu (Middle East Respiratory SyndromeCoV, MERS-CoV). Bu tanıya neden olan virüs de bir corona virüstür. Ölümle sonuçlanma oranı SARS salgınında %11 iken MERS-CoV’da %35-50 arasındadır.

Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS), 2012 yılında Suudi Arabistan’da ilk kez tanımlanan yeni bir koronavirüsün (Orta Doğu Solunum Sendromu koronavirüs veya MERS ‐ CoV) neden olduğu viral bir solunum hastalığıdır.

Koronavirüsler, soğuk algınlığından Şiddetli Akut Solunum Sendromuna (SARS) kadar çeşitli hastalıklara neden olabilecek geniş bir virüs ailesidir. Tipik MERS semptomları ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Zatürre yaygındır, ancak her zaman mevcut değildir. İshal dahil gastrointestinal semptomlar da bildirilmiştir. Laboratuar onaylı bazı MERS-CoV enfeksiyonu vakaları asemptomatik olarak rapor edilir, yani herhangi bir klinik semptomları yoktur, ancak bir laboratuvar testinden sonra MERS-CoV enfeksiyonu için pozitiftirler.

Bu asemptomatik vakaların çoğu, laboratuvar onaylı bir vakanın agresif temas izlemesinin ardından tespit edilmiştir. Bildirilen MERS-CoV enfeksiyonu olan hastaların yaklaşık% 35’i ölmüştür.
MERS-CoV enfeksiyonlarının insan vakalarının çoğu sağlık bakım ortamlarında insandan insana enfeksiyonlara atfedilse de, mevcut bilimsel kanıtlar, dromedary develerin MERS-CoV için ana bir rezervuar olduğunu ve insanlarda MERS enfeksiyonunun bir hayvan kaynağı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, dromedatların virüsün bulaşmasındaki tam rolü ve bulaşmanın kesin yolları bilinmemektedir.

Virüs, bir hastaya korunmasız bakım sağlarken olduğu gibi yakın temas olmadığı sürece kişiden kişiye kolayca geçmiyor gibi görünmektedir. Sağlıkla ilişkili salgınlar çeşitli ülkelerde meydana gelmiştir ve en büyük salgınlar Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kore Cumhuriyeti’nde görülmektedir.

BELİRTİLER
MERS-CoV enfeksiyonunun klinik spektrumu hiçbir semptom (asemptomatik) veya hafif solunum semptomlarından şiddetli akut solunum hastalığı ve ölüme kadar değişir. MERS-CoV hastalığının tipik bir sunumu ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Pnömoni yaygın bir bulgudur, ancak her zaman mevcut değildir. İshal dahil gastrointestinal semptomlar da bildirilmiştir. Şiddetli hastalık, mekanik ventilasyon ve yoğun bakım ünitesinde destek gerektiren solunum yetmezliğine neden olabilir.

Virüs yaşlı insanlarda, bağışıklık sistemi zayıflamış insanlarda ve böbrek hastalığı, kanser, kronik akciğer hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıkları olanlarda daha ciddi hastalıklara neden gibi görünmektedir. MERS’li hastaların yaklaşık% 35’i öldü, ancak bu gerçek ölüm oranını abartmak olabilir, çünkü hafif MERS vakaları mevcut gözetim sistemleri tarafından gözden kaçabiliyor ve hastalık hakkında daha fazla bilgi sahibi oluncaya kadar, vaka ölüm oranları sadece laboratuvar onaylı vakalar arasında sayılıyor.

VİRÜSÜN KAYNAĞI
MERS-CoV zoonotik bir virüstür, yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaşan bir virüstür. Çalışmalar, insanların enfekte olmuş dromedary develerle doğrudan veya dolaylı temas yoluyla enfekte olduğunu göstermiştir. MERS-CoV, Orta Doğu, Afrika ve Güney Asya’daki birçok ülkede dromedaries’de tanımlanmıştır. Virüsün kökenleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak farklı virüs genomlarının analizine göre, yarasalardan kaynaklanmış olabileceğine ve uzak bir zamanda bir süre develere bulaştığına inanılmaktadır.

AKTARMA
İnsandan insana bulaşma: Hayvanlardan insanlara bulaşma yolu tam olarak anlaşılamamıştır, ancak dromedary develer MERS-CoV için ana rezervuar konakçısı ve insanlarda bir enfeksiyon kaynağıdır. İnsan suşları ile özdeş olan MERS-CoV suşları, Mısır, Umman, Katar ve Suudi Arabistan dahil olmak üzere birçok ülkedeki dromedaries’den izole edilmiştir.

İnsandan insana bulaşma: Virüs, enfekte bir hastaya korunmasız bakım sağlamak gibi yakın temas olmadığı sürece kişiden kişiye kolayca geçmez. Özellikle enfeksiyon önleme ve kontrol uygulamaları yetersiz veya uygunsuz olduğunda, insandan insana bulaşma gibi görünen sağlık tesislerinde vaka kümeleri olmuştur. İnsandan insana bulaşma bugüne kadar sınırlandırılmıştır ve aile üyeleri, hastalar ve sağlık çalışanları arasında tanımlanmıştır. MERS vakalarının çoğu sağlık bakım ortamlarında meydana gelmiş olmakla birlikte, şimdiye kadar dünyanın hiçbir yerinde insandan insana bulaşan hiçbir belge belgelenmemiştir.

ÖNLEME VE TEDAVİ
Şu anda hiçbir aşı veya spesifik tedavi mevcut değildir, ancak birkaç MERS-CoV’ye özgü aşı ve tedavi geliştirilmektedir. Tedavi destekleyicidir ve hastanın klinik durumuna dayanır. Genel bir önlem olarak, çiftlik, pazar, ahır veya dromedary develerin ve diğer hayvanların bulunduğu diğer yerleri ziyaret eden herkes, hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama da dahil olmak üzere genel hijyen önlemlerini uygulamalı ve hasta hayvanlarla temastan kaçınmalıdır.

Süt ve et de dahil olmak üzere çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketimi, insanlarda hastalığa neden olabilecek çeşitli organizmalardan yüksek enfeksiyon riski taşır. Pişirme veya pastörizasyon yoluyla uygun şekilde işlenen hayvansal ürünler tüketim için güvenlidir, ancak pişmemiş yiyeceklerle çapraz kontaminasyonu önlemek için dikkatle kullanılmalıdır. 

MERS-CoV hakkında daha fazla anlaşılıncaya kadar, diyabetli insanlar, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı ve immün yetmezliği olan kişilerin MERS-CoV enfeksiyonundan kaynaklanan ciddi hastalık riski yüksek olduğu düşünülmektedir. Bu insanlar develerle temastan, çiğ deve sütü veya deve idrarı içmekten veya düzgün pişmemiş et yemekten kaçınmalıdır.

SAĞLIK TESİSLERİ
Virüsün bulaşması, hastalardan sağlık hizmeti sunucularına ve MERS-CoV teşhisi konmadan önce bir sağlık kuruluşundaki hastalar da dahil olmak üzere birçok ülkede sağlık bakım tesislerinde meydana gelmiştir. MERS ‐ CoV’lu hastaları erken veya testsiz olarak tanımlamak her zaman mümkün değildir, çünkü semptomlar ve diğer klinik özellikler spesifik olmayabilir. Enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleri, sağlık tesislerinde MERS ‐ CoV’nin muhtemel yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir. MERS ‐ CoV ile enfekte olduğundan şüphelenilen veya teyit edilen hastalara bakım sağlayan tesisler, virüsün enfekte olmuş bir hastadan diğer hastalara, sağlık çalışanlarına veya ziyaretçilere bulaşma riskini azaltmak için uygun önlemleri almalıdır. Sağlık çalışanları, enfeksiyon önleme ve kontrolü konusunda eğitilmeli ve eğitilmeli ve bu becerileri düzenli olarak yenilemelidir.

SEYAHAT
DSÖ, MERS-CoV ile ilgili seyahat veya ticaret kısıtlamalarının veya giriş taramasının uygulanmasını önermez.

DSÖ YANITI
DSÖ, etkilenen ve risk altındaki ülkelerde halk sağlığı uzmanları, hayvan sağlığı uzmanları, klinisyenler ve bilim adamları ile birlikte çalışmakta ve uluslararası olarak virüsü ve neden olduğu hastalığı daha iyi anlamak ve salgın tepkisi önceliklerini, tedavi stratejilerini belirlemek için bilimsel kanıt toplamak ve paylaşmak için çalışmaktadır. ve klinik yönetim yaklaşımları. DSÖ ayrıca virüsle mücadele için halk sağlığı önleme stratejileri geliştirmek amacıyla Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) ve ulusal hükümetlerle birlikte çalışmaktadır.

Etkilenen ülkeler ve uluslararası teknik ortaklar ve ağlarla birlikte DSÖ, MERS’e verilen küresel sağlık tepkisini koordine etmektedir, bunlar arasında: durum hakkında güncellenmiş bilgilerin sağlanması; ulusal makamlarla risk değerlendirmeleri ve ortak soruşturma yürütmek; bilimsel toplantılar yapmak; ve geçici gözetim önerileri, vakaların laboratuvar testleri, enfeksiyon önleme ve kontrolü ve klinik yönetim konularında sağlık otoriteleri ve teknik sağlık kuruluşları için rehberlik ve eğitim geliştirilmesi.

Genel Direktör, bu olayın Uluslararası Endişe Halk Sağlığı Acil Durumunu (PHEIC) oluşturup oluşturmadığını ve alınması gereken halk sağlığı önlemleri hakkında tavsiyelerde bulunmak üzere Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) kapsamında bir Acil Durum Komitesi topladı. Komite, hastalığın ilk tanımlanmasından bu yana birkaç kez toplanmıştır. DSÖ, tüm Üye Devletleri şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonları (SARI) için sürveyanslarını geliştirmeye ve olağandışı SARI veya pnömoni vakalarını dikkatle gözden geçirmeye teşvik eder.

İçlerinde MERS enfeksiyonu bildirilip bildirilmediğine bakılmaksızın, özellikle Orta Doğu’dan dönen çok sayıda gezgin veya göçmen işçi bulunanlar yüksek düzeyde uyanıklık göstermelidir. Sağlık hizmetleri tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol prosedürleriyle birlikte, bu ülkelerde DSÖ yönergelerine göre sürveyans geliştirilmeye devam edilmelidir. DSÖ, Üye Devletlerin MERS-CoV ile tüm doğrulanmış ve olası enfeksiyon vakalarını, en etkili uluslararası hazırlık ve yanıtı bilgilendirmek için maruziyetleri, testleri ve klinik kursları hakkında bilgilerle birlikte DSÖ’ye bildirmelerini talep etmeye devam etmektedir.