KORDOS

Diğer cemiyetlerde olduğu gibi Yunanistan’ın patrikhane ile ortak çalışmasının bir ürünü olan bu cemiyet, 1919 yılında İstanbul’da kurulmuştur. Kordos da Mavri Mira Cemiyetinin faaliyetlerinin anlatıldığı bölümde de belirtildiği gibi Etniki Eteryanın amacını taşıyan ve başka ad altında faaliyet gösteren bir cemiyetti. Cemiyetin esas ünitesi “Patrikhane Merkez Komitesi” olup, Etniki Eteryanın bir kolu olan Mavri Mira ile çalışmalarına başlamıştı. Cemiyet “Rum Muhacirleri Merkez Komisyonu” açık adı ile İstanbul, Galata’da Minerva Hanı’nda örgütlenmişti. [1]

Cemiyetin Başkanı Yunan Manul Jozukas olup, resmî yazışmalarında Santralikoz takma adını kullanmaktaydı. Cemiyetin faaliyet alanı merkezî İstanbul olmak üzere Trakya, Trabzon, Marmara sahilleri ve İzmir bölgesiydi.

Cemiyetin amacı; isyanlar çıkarmak, ihtilâl teşebbüsünde bulunmak, işgal gerekçelerini hazırlamak amacıyla kargaşa çıkarmak üzere gelen Yunanları Rum göçmeni gibi göstererek Trabzon ve Karadeniz sahillerine göndermek; bölgeye gelecek yabancı inceleme heyetlerine Rum nüfusunun çoğunlukta olduğunu göstermek için çeşitli nüfus kaydırmalarında bulunmak ve Rum nüfusunun az olduğu bölgelere göçmen adı ile Yunanları sevk etmek, çeteler kurmak, silâh ve cephane temin ederek Türk Kuvayı Milliyesine karşı eylemler organize etmek, Osmanlı ülkesinde ve Osmanlı tebaasından bulunan Rumların, ilân edilmiş seferberlik plânlarına göre toplanması, eğitilmesi ve Batı Anadolu’ya sevkini temin etmek, Yunanistan’dan gelecek subayların korunması ve gerekli bölgelerdeki faaliyetlerini kolaylaştırmaktı. [2]

Kordos Komitesi Rum komitecilerinin daha rahat bir şekilde faaliyetlerini sürdürmesi için “Rum İskân Muhacirin Cemiyeti” adlı seyahat belgeleri düzenlemekteydi. Patrikhane bu belgeleri gerçekte muhacir olmayanlara vermiş ve muhacir olmayanlara vermek amacıyla yeni vesikalar almak için polis dairesini aldatma teşebbüslerinde bulunmuştur. [3]

Yunanistan’ın maddî ve manevi desteğine sahip olan bu cemiyet Patrikhane tarafından idare edilmekte ve emirler Patrikhane aracılığı ile verilmekte idi. Cemiyet 1922 yılına kadar faaliyet göstermiş, Türklerin kazandığı büyük zaferden sonra ortadan kalkmıştı. [4]