Hattuşa

Hattuşa – Boğazkale:

Hitit İmparatorluğu Başkenti*

UNESCO Dünya Mirası

Yerkapı Bayırı

Resmî adı	Hattuşa – Boğazkale: Hitit İmparatorluğu Başkenti
Ülke	Türkiye
Tür	Kültürel
Kriter	i, ii, iii, iv
Referans	377
Bölge**	Avrupa ve Kuzey Amerika

Tescil bilgisi

Tescil

1986 (10. Oturum)

* Dünya Mirası resmî listesi.
** UNESCO resmî sınıflandırması.

Hattuşaş Antik Kenti

Kent, tarih sahnesinde, Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 17. ile 13. yüzyıllar arasında başkenti olarak yer almıştır. Hattuşa, 1986 yılında UNESCO Dünya Mirasları listesine dahil edilmiştir. Hattuşa Çorum’un Sungurlu ilçesinin güneydoğusunda Boğazkale ilçesinin 4 km doğusundadır.

Boğazkale sitesinden bir manzara: Yenicekale Hattuşaş’ ta Ortaya Çıkarılan Şehir Katmanları

Hattuşaş’ta Ortaya Çıkarılan Şehir Katmanları

Hitit Devleti’nin başkenti olan Hattuşa sanat ve mimarlık alanında gelişmeler göstermiştir. Hattuşaş sözcüğü Hattus sözcüğünden yani Hatti insanlarının verdiği orijinal addan gelir. Hattuşaş çok geniş bir alana yayılmıştır. Yapılan kazılarda 5 kültür katı ortaya çıkmıştır. Bu katlarda Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Büyük Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya’dan oluşmaktadır.

Hattuşaş’ın konumu ve Anadolu’daki Başlıca Hitit yerleşim brimleri.

Aşağı Şehir

Hattuşaş’ın kuzeyde kalan kısımına “Aşağı şehir”, güneyde kalan kısımına “Yukarı Şehir” denir. Hattuşaş’daki kalıntıları ilk olarak Fransız arkeolog Charles Texier keşfetmiştir. 1893-1894 yıllarında kazılar başlatılmıştır, ve bu kazılardan sonra 1906’da Alman Hugo Winckler ile İstanbul Arkeoloji Müzesi’nden Thedor Makridi çivi yazısı ile yazılmış büyük bir Hitit arşivi bulmuşlardır. Hattuşaş’da MÖ III. binden itibaren yerleşim görülmektedir. Bu dönemdeki yerleşmeler genellikle Büyükkale çevresinde oluşmuştur. MÖ 19. ve 18. yüzyıllarda Aşağı Şehir’de Asur Ticaret Kolonileri Çağı yerleşmeleri görülmektedir ve şehrin adına ilk kez bu çağa ait yazılı belgelerde rastlanmıştır. Ortaya çıkan yazıtlardan Hattuşaş’ın MÖ 18. yüzyılda Kuşşara kralı Anitta tarafından tahrip edildiği ortaya çıkmaktadır. Bu tarihten sonra M.Ö 1700 yıllarında Hattuşaş yeniden yerleşime açıldı ve MÖ 1600’lerde Hitit Devleti’nin başkenti olmuştur. Kurucusu Anitta gibi Kuşşara kökenli olan I. Hattuşili’dir.

Yukarı Şehir

Hattuşaş’ın “Yukarı Şehir” denilen bölgesi 1 km² alana yayılmıştır ve eğimli bir arazi şekli vardır. Yukarı Şehir genellikle tapınaklar ve kutsal alanlardan oluşur. Yukarı Şehir güneyden çevrilen bir surla donatılmıştır. Bu sur üzerinde 5 tane kapı vardır. Kentin en yüksek noktasında bastion ile “Sfenksli Kapı” yer almaktadır. Güney surunun doğu ve batı ucunda karşılıklı “Kral Kapısı” ve “Aslanlı Kapı” yer almaktadır.

Hattuşaş’ın Kapıları

Aslanlı Kapı.

Sfenksli Kapı.

Kral Kapısı.

Aslanlı Kapı.

Kentin muhasarası esnasında halkın gizlice şehir dışıyla temasını sağlayan Yerkapı.

Aşağı ve Yukarı Şehir Tapınakları

Aşağı Şehir: Büyük Tapınak kalıntıları.

Büyük Tapınak’ta ele geçen küp.

Büyük Tapınak’ta ele geçen Kadeş antlaşması metninin kopyası.

Büyük Tapınak’taki Aslanlı Havuz.

Şehir duvarının kalıntıları.

Yukarı Şehir: tapınak bölgesinden kalıntılar.

Yukarı Şehir: tapınak kalıntıları.

Nişantepe’de II. Şuppiluliuma tarafından yaptırılan 2 numaralı oda

2 numaralı oda duvarına işlenmiş olan rölyef.

2 numaralı oda duvarına kazınan hiyeroglif yazılı kitabe.

Hitit İmparatorluğu’nun bilinen son hükümdarı II. Şuppiluliuma’nın rölyefi.

Büyük Kale

Kraliyet Sarayı, ikamet ve imparatorluğun yönetim merkezi de dahil olmak üzere 150 m, 250 m kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiştir.

Büyük Kale

Hattuşaş’ın Kraliyet Kalesi Duvarlarının Kalıntıları.

Kraliyet Şatosunun güneyden görünümü.

Büyük Kale.

Yazılıkaya

Hattuşaş antik kentinin 2 km kuzeydoğusunda bulunan, kayalar arasındaki, galeri adı verilen iki girintiden oluşan, MÖ 13. yüzyılda yapılmış Hitit açık hava tapınağı.

Yazılıkaya