BABA AİLESİ (PEDERİ – ATA ERKİL)

Baba otoritesine göre ailenin şekillenmesinde üç tür aile görülmektedir.

1. BABA AİLESİ 

Baba ailesi, ana ve babanın beraber oturduğu, akrabalığın hem anne hem de baba tarafına dayandığı aile biçimidir (Kocacık, 1986, 13). Bu aile tipinde kadının belli bir statüsü vardır. Çocuklar üzerinde ana ve babanın eşit hakları vardır. Akrabalık böylece hem ana hem de baba tarafından gelmektedir. Ana ailesinde miras sadece ana tarafından olduğu halde, baba ailesinde her iki taraftan da miras hak olmaktadır. (Gökçe, 1976, 59).

Bu aile türüne daha çok Germenlerde ve Türklerde rastlanmaktadır. Baba soyu ailesi, babaşahlık ailesiyle karıştırılmamalıdır. Babaşahlık ailesinde aile babası, mutlak salahiyeti olan bir başbuğdur. Aile babası adeta küçük bir devlet demek olan ailenin dini ve siyasi şefidir. Babalık ailede ise, aile üzerinde baba ile beraber ananın ve ana soyunun da salahiyeti vardır (Ülken, 1943, 29).

2. BÖLÜNMEZ ASABA (BABA TARAFINDAN AİLE)  

Bu aile şekli yalnız baba tarafından gelen hısımlık üzerine kurulmuştur. Bu aileye bugünkü kavimlerde olduğu gibi, tarihte de çok rastlanmaktadır. Afrika ve Asya’nın birçok eski kavimlerinde cenup Slavlarında, Bosna-Hersek’te, Hırvatlarda bu aile tipi vardır. Bulgaristan ve Bobrica ve Dalmaçya’da bu aileye Zadruga denir (Ülken, 1943, 28).
Baba tarafı akraba olarak tanınır. Soplardaki totem bağı yerini kan bağına bırakmıştır. Ailedeki bütün fertler eşittir. Baba ve anaların kendi çocukları üzerinde özel hakları ve görevleri yoktur. Çocuk doğumundan itibaren “asaba”nın malıdır. Asaba’da özel mal ve mülkiyet fikri yoktur. Ev, ev eşyaları, toprak, hayvanlar aile topluluğunundur. Miras bölünmez. Aile sorumluluğu erkek ve kadın reislere aittir. Baba tarafından akrabalarla evlenme yasağı vardır (Gökçe, 1976, 59).

3.  ATAERKİL AİLE  

Bu aile tipi ilk önce Eski Roma’da ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan Türkçe’de ve yabancı dilde Roma ailesi de denilmektedir. Bu; Yunan, Hint, Çin ve Yahudi ailelerinde çok görülen bir şekildir. Türkistan’daki Türk ailesinin de ataerkil olduğuna dair bazı bilgilere yabancı kaynaklarda rastlanmaktadır (Gökçe, 1976, 59). Kuşakların dikey genişlemesi ve sınırlı bir şekilde yatay genişlemesiyle oluşan bu aile biçiminde, baba, anne, evli oğulları, gelinleri ve torunları aynı evde oturmaktadır (Timur, 1972, 20).

Ataerkil ailede baba otoritesi hâkimdir. Aile, ocak denilen bir evde oturur. Bu ailede kadınların hiçbir söz hakkı olmayıp hısımlık baba soyunu izlemektedir. Aile üyeleri babanın ata dinine bağlıdır. Baba, otoritesini dinden almaktadır. Baba ailenin bütün mallarına sahiptir. Mülk bölünmez ve onları dilediği gibi kullanır (Solmaz, 1984, 15).

KAYNAKÇA 

BOTTOMORE, T. B. (1984), Toplum Bilim, Çeviren: Ünsal Oskay, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
DÖNMEZER, Sulhi, (1984), Sosyoloji, Savaş Yayınları, Ankara.
ERKAL, Mustafa (1991), İktisadi Kalkınmanın Kültürel Temelleri, İstanbul.
GÖKÇE, Birsen (1976), “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1-2, Ankara.
KOCACIK, Faruk (1986), “Sivas’ta Kentsel Aile”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 7, Sivas.
KONGAR, Emre (1970), “Türkiye’de Aile Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, Ankara.
MERTER, Feridun (1990), 1950-1988 Yılları Arasında Köy Ailesinde Meydana Gelen Değişmeler: Malatya Örneği, Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara.
OZANKAYA, Özer (1984), Toplumbilim, Tekin Yayınları, Ankara.
SOLMAZ, Selahattin (1984), Aile Sosyolojisi Ders Notları, Elazığ.
ŞAHİNKAYA, Rezzan (1975), Psiko-Sosyal Yönleriyle Aile, Kardeş Basımevi, Ankara.
TEZCAN, Mahmut (1993), Sosyolojiye Giriş, Ankara.
TİMUR, Serim (1972), Türkiye’de Aile Yapısı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
ÜLKEN, Hilmi Ziya (1943), “Aile”, Aile Yazıları 1, Derleyen: Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara

KAYNAK

http://eski.bingol.edu.tr/media/261497/3ailekurumu.pdf

Reklam (#YSR)