AİLE TİPLERİ

Ailenin varlığı insanlığın tarihi kadar eski olmakla beraber aile; yapısı, görev ve sorumlulukları itibariyle toplumdan topluma ve hatta aynı toplum içinde farklılıklar gösterebilen bir sosyal kurumdur. Bu farklılıklara bağlı olarak tarihsel süreç içerisinde genel anlamda belirli aile biçimleri ortaya çıkmıştır.

Ailenin yapısını, görev ve sorumluluklarını belirlemek için bu aile türleri ve her bir aile türünün özellikleri üzerinde durmak gerekir. Hemen hemen her devirde görülebilen ve en ilkel toplumlardan en modern toplumlara kadar bir birim olarak var olan aile, bazen otorite, çevre, akrabalık ve mülkiyet ilişkilerine, bazen de hane halkı ölçütüne ve yerleşim biçimlerine bağlı olarak çeşitli aile tiplemeleri sosyal bilimcilerce geliştirilmiştir (Kocacık, 1986, 10-11).

Aile biçimleri sınıflamasında en genel ve yaygın olanı, geniş aile ve çekirdek aile ayırımıdır. Geniş aile, geleneksel toplumların ideal aile tipidir. Bu ailede ana, baba ve evli çocukların, ana ya da baba yanından yakınların ve onların eş ve çocuklarının bir çatı altında yaşadıkları görülür. Geniş aile değişik adlarla da anılır. Örneğin; geleneksel geniş aile, büyük aile, eski aile, köy ailesi gibi.

Modern toplumların ideal tipi olan çekirdek aile ise anne, baba ve evlenmemiş küçük çocuklarından oluşur. Çekirdek aileye küçük aile, şehir ailesi, dar aile, modern aile, modern demokratik aile, çağdaş aile de denilmektedir (Kocacık, 1986, 12).

Bu iki genel aile biçimini içine alan başka aile tipleri de geliştirilmiştir. Özellikle toplumsal gelişime paralel olarak aile biçimlerinde, görev ve sorumluluklarında büyük değişme ve gelişmeler olmuştur. Gökçe, ailelerin şekillenmesine tesir eden faktörleri iki grupta ele alarak bir aile tiplemesi geliştirmiştir. Birinci grup sınıflandırmada “otorite”, ikinci grup sınıflandırmada ise “hane halkı” ölçüt olarak ele alınmıştır.

Bu duruma göre şöyle bir tasnif ortaya çıkmaktadır;

I.

a) Ana Ailesi

b) Baba Ailesi
1.Baba Ailesi
2.Bölünmez Asaba
3.Ataerkil Aile

II.

a) Büyük Aile
1.Birleşik Aile
2.Kök Aile

b.Küçük Aile

Otoritenin erkek ya da kadın tarafında toplanmasıyla iki değişik aile tipi görülür. Bunlardan biri ana ailesi diğeri de baba ailesidir. Bu gruplandırmada otorite ile oturulan yer, akrabalık ve mülkiyet ilişkileri birlikte değerlendirilmiştir (Gökçe, 1976: 57-58). Şimdi bu aile türlerinin her birinin yapısı ve özellikleri üzerinde duralım.

KAYNAKÇA 

BOTTOMORE, T. B. (1984), Toplum Bilim, Çeviren: Ünsal Oskay, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
DÖNMEZER, Sulhi, (1984), Sosyoloji, Savaş Yayınları, Ankara.
ERKAL, Mustafa (1991), İktisadi Kalkınmanın Kültürel Temelleri, İstanbul.
GÖKÇE, Birsen (1976), “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1-2, Ankara.
KOCACIK, Faruk (1986), “Sivas’ta Kentsel Aile”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 7, Sivas.
KONGAR, Emre (1970), “Türkiye’de Aile Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, Ankara.
MERTER, Feridun (1990), 1950-1988 Yılları Arasında Köy Ailesinde Meydana Gelen Değişmeler: Malatya Örneği, Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara.
OZANKAYA, Özer (1984), Toplumbilim, Tekin Yayınları, Ankara.
SOLMAZ, Selahattin (1984), Aile Sosyolojisi Ders Notları, Elazığ.
ŞAHİNKAYA, Rezzan (1975), Psiko-Sosyal Yönleriyle Aile, Kardeş Basımevi, Ankara.
TEZCAN, Mahmut (1993), Sosyolojiye Giriş, Ankara.
TİMUR, Serim (1972), Türkiye’de Aile Yapısı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
ÜLKEN, Hilmi Ziya (1943), “Aile”, Aile Yazıları 1, Derleyen: Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara

KAYNAK

http://eski.bingol.edu.tr/media/261497/3ailekurumu.pdf

Reklam (#YSR)